08.11.2022
DİR’de Değişiklikler Yanında DİR Otomasyon Sisteminde Yapılan İşlemler Destek Yönetim Sisteme Aktarıldı
DİR’de Değişiklikler Yanında DİR Otomasyon Sisteminde Yapılan İşlemler Destek Yönetim Sisteme Aktarıldı
Özet
Dahilde işleme rejimi, ülkemiz ihracatının artmasında önemli bir rol oynamaktadır. Dahilde işleme rejimi 20.12.2006 tarih ve 26382 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2006/12 Sayılı İhracat Tebliği’ndeki esaslara göre uygulanmaktadır. Söz konusu tebliğde gerekli görüldüğü takdirde birtakım değişiklikler yapılmaktadır.
14 Eylül 2022 tarihli ve 31953 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6030 sayılı Karar ve İhracat: 2022/6 sayılı Tebliğ ile dahilde işleme mevzuatında önemli değişiklikler yapılmıştır.19 Eylül 2022 tarihi itibarıyle de Destek Yönetim Sistemi üzerinde dahilde işleme modülü devreye alınmıştır.
Bu makalemizde bu konular işlenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Dahilde işleme, DYS, DIR Otomasyon Sistemi, Hariçte İşleme Rejimi, Yararlanıcı, Temsilc, YYS, OKSB
1. Giriş
İhracat Genel Müdürlüğünce yürütülmekte olan çalışmalar kapsamında 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı'nda ve 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği'nde değişiklik yapılmasına ilişkin mevzuat 14.09.2022 tarihli ve 31953 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Ticaret Bakanlığınca yürütülen çalışmalar neticesinde, 19.09.2022 tarihinden itibaren Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamındaki başvuru, değerlendirme ve sonuçlandırma süreçleri, halihazırda mal ve hizmet ihracatına yönelik devlet destekleri ile Hariçte İşleme Rejimi ve Vergi Resim Harç İstisnası Belgelerine ilişkin işlemlerin İhracat: 2019/7 sayılı 'Ticaret Bakanlığı Destek Yönetim Sistemine İlişkin Uygulama Tebliği' çerçevesinde yürütülmekte olduğu Destek Yönetim Sistemi'ne (DYS) entegre edilmiştir.
Şimdi aşağıda maddeler halinde bu konuları sunalım.
2. 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı'nda ve 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği'nde Yapılan Değişikliklerde Öne çıkan Hususlar
Söz konusu mevzuat değişikliği ile;
a) Firmaların dahilde işleme izin belgesi kapsamında getirdikleri eşyanın yarı mamul olarak ihraç edilmesinden ziyade, yurt içinde işlem görme sürecini artırmak suretiyle katma değerli bir şekilde mamul eşya olarak ihraç edilmesini sağlamak, dolayısıyla ülke ekonomisine ve istihdama sağlanan katkıyı artırmak, devralan belge sahibi firmanın ithalattan ziyade yurt içinden mal tedarikini teşvik etmek amacıyla Karar'a 9/B maddesi, Tebliğ'e ise 38/A maddesi olarak "Belge Kapsamında İşlem Görmüş Ürün Bünyesinde Kullanılan İthal Eşyasına İlişkin Hak ve Yükümlülüklerin Devri" başlıklı madde ilave edilmekte ve bu yeni uygulama ile dahilde işleme rejiminden faydalanan ve Bakanlığımızca belirlenen kriterleri sağlayan firmalarımızın üretimlerini ithal girdiler yerine yurt içinden temin ettikleri mallar ile gerçekleştirmeleri; bu suretle ülkemizde elde edilen katma değerin artırılması ve ithalata bağımlılığın azaltılması hedeflenmiştir.
b) Tebliğ'in 38 inci maddesinin onuncu fıkrası kapsamında yapılan teslimlerde ilk belgenin/iznin, teslim alan ikinci belgenin kapatılmasını bekleme zorunluluğu ve bir eşyanın birden fazla belgeye silsile yoluyla teslim edilmesi durumunda belge/izin kapatma sürecinin ve takibinin zorlaşması nedenleriyle bu işlemlere ilişkin kısıtlama yetkisi alınmıştır.
c) Tebliğ'in tanımlar başlıklı maddesinde grup firması tanımında gerçek kişilerin ortaklığı durumunda firmaların tanım kapsamına dahil olabilmesini teminen düzenleme yapılmakta, Bölge Müdürlükleri Bakanlığımız teşkilat yapısı çerçevesinde yeniden tanımlanmıştır.
ç) Döviz kullanım oranı ve özel şart ihlali yapan belge/izin sahibi indirimli teminat hakkına sahip firmaların 2 (iki) yıl içerisinde gerçekleştirecekleri ihlallerin müteakip ihlal sayılacağı ve bu ihlallere 6 (altı) ay süreyle müeyyide uygulanacağı hususu netliğe kavuşturulmakta, indirimli teminat hakkından yararlanamayan firmaların özel şart ihlali yapmalarının önüne geçilebilmesini teminen bu firmalara yönelik olarak da müeyyide öngörülmüştür.
d) İç piyasa dengelerinin korunması amacıyla Bakanlıkça konulan önceden ihracat veya önceden ithalat özel şartlarının ihlali durumunda ihlali gerçekleştiren firmaya yönelik müeyyide düzenlenmiştir.
e) Ülkemizde faaliyet gösteren uluslararası ilaç firmalarının halihazırda Dahilde İşleme İzni altında yürüttüğü ilaç etken maddeleri bedelsiz ithalat işlemlerinin, Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında yürütülebilmesine imkan sağlanması amacıyla düzenleme yapılmıştır.
f) "Genel salgın hastalık" durumunun mücbir sebep ve fevkalade haller kapsamında değerlendirilmesi amacıyla düzenleme yapılmıştır.
g) Temsilci vasıtasıyla yapılan ithalatta temsilcinin, madde metninde belirtilen durumlarda beyanname konusu eşyanın ithalatı esnasında alınmayan vergiden, belge/izin sahibi firma ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olması öngörülmüştür.
ğ) Gümrükler Genel Müdürü, DİR Değerlendirme Kuruluna katılabilmesini teminen Karar'daki ilgili madde metnine eklenmekte, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğünün Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na bağlanmış olması nedeniyle anılan Genel Müdürlük madde metninden çıkartılmakta, Kurula katılımı öngörülen Strateji ve Bütçe Başkanlığı maddeye ilave edilmiştir.
h) Dahilde İşleme İzin Belgelerindeki süre uygulamalarına paralellik sağlanması amacıyla Dahilde İşleme İzinlerde kapatma müracaatı süresi izin süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay olarak; ek süre müracaatı süresi ise 2 (iki) ay olarak değiştirilmekte, ayrıca Dahilde İşleme İznine ilişkin işlemlerin de elektronik ortamda yürütülebileceği düzenlenmiştir.
ı) 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında mülga Ekonomi Bakanlığı ve mülga Gümrük ve Ticaret Bakanlığının birleştirilerek Ticaret Bakanlığı olarak teşkilatlandırılması nedeniyle mezkur Kararnameye uyum amaçlı düzenlemeler yapılmıştır.
3. Dahilde İşleme Rejimi Kararında Değişiklik Yapılması Hakkında Karar
Karar metninin tamamına Resmi Gazetenin aşağıdaki linkinden ulaşılabilmektedir: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/09/20220914-11.pdf
Kararda yapılan değişiklikler 6 maddede toplanmıştır.
Madde 1- Bakanlık ve Onaylanmış Kişi Statü Belgeleri tanımlanmıştır.
Madde 2- Dahilde İşleme Rejimi Değerlendirme Kurulu, Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğünün bağlı bulunduğu bakan yardımcısının başkanlığında Tarım ve Orman Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığından genel müdür seviyesinde birer temsilci ve Ticaret Bakanlığı ihracat, İthalat, Gümrükler genel müdürlüğü ile Gelir İdaresi Başkanlığından bir başkan yardımcısı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden bir başkan yardımcısı ve Türkiye İhracatçılar Meclisinden bir başkan vekilinden teşekkül ettiği belirtilmiştir.
Madde 3- Dahilde İşleme izin belgesi kapsamında ihracı taahhüt edilen iş1em görmüş ürün bünyesinde kullanılan ithal eşyasına ilişkin hak ve yükümlülükler, Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre söz konusu rejimden yararlanma koşullarını taşıyan başka bir belge sahibi firmaya devredilebilir. Dahilde isleme izin belgesi, devre konu işlem görmüş ürün bünyesinde kullanılan ithal eşyasına ilişkin hak ve yükümlülüklerin Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre başka bir belge sahibine devredildiğinin ve devre konu işlem görmüş ürün bünyesinde kullanılan ithal eşyası izin verilmesi gereken teminatın devralan firma tarafından üstlenildiğinin tevsiki kaydıyla kapatılabilir. Bu madde çerçevesinde gerçekleştirilen devir işlemlerinde, devre konu işlem görmüş ürün bünyesinde kullanılan ithal eşyası izin ithalat esnasında alınan teminatın iadesine i1işkin usul ve esaslar bu Karara istinaden yayımlanan tebliğ ile belirlenmiştir.
Madde 4- Dahilde İşleme Rejimi Kararının 22. Maddesinin dördüncü fıkrası yapılan değişiklik ve ekleme ile söz konusu Kararın birinci ve ikinci fıkrada sayılan haller dışında, belge/izin kapsamında ithal edilen eşyanın işlem görmüş ürün olarak ihraç edildiğinin tespiti kaydıyla, Bakanlıkça belirlenen şartlara uyulmaması durumunda, a) Döviz kullanım oranının aranmayacağı haller haricinde, belge kapsamında ithal edilen eşyanın tamamı ihraç edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullani1miş olsa dahi döviz kullanım oranının bu Karara istinaden yayımlanan tebliğle belirlenen oranları geçmesi halinde, belge/izin sahibi indirimli teminat hakkına sahip firma adına (bu firmanın başka bir firmanın belgesine yan sanayici olarak eklenmesi dahil) düzenlenmiş ve düzenlenecek belgeler/izinler kapsamında, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 ay süreyle indirimli teminat uygulanmaz ve söz konusu firmaların bu fıkra kapsamında 2 takvim yılı içerisinde müteakip ihlallerinde teminat oranı, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 aylık süre ile ithalattan doğan vergi tutarının 2 katına kadar artırılır. Ayrıca, indirimli teminat hakkına sahip olmayan firmaların (bu firmaların başka bir firmanın belgesine yan sanayici olarak eklenmesi dahil) bu fıkra kapsamında her bir ihlalinde teminat oranı, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 aylık süre ile ithalattan doğan vergi tutarın 2 katına kadar artırılır.” “Bakanlıkça iç piyasa dengelerinin korunması amacıyla konulan ve bu niteliği belgede/izinde belirtilen önceden ihracat veya önceden ithalat şartının ihlal edilmesi halinde ihlali gerçekleştiren firmaya, dördüncü fıkrada belirtilen müeyyidenin yani sıra, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren; ilk ihlalde 3 ay sureyle, 2 takvim yılı içerisinde gerçekleşen müteakip ihlalde ise 6 ay süreyle belge/izin düzenlenmez, ihlali gerçeklestiren firma başka bir firmanın belgesine/iznine yan sanayici, temsilci ithalatçı veya aracı ihracatçı olarak eklenmez, bu firmanın mevcut belgelerine/izinlerine ek süre verilmez ve revize başvuruları değerlendirilmez.”
Madde 5- Diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim birimleri ile Bakanlıkça yapılan inceleme, denetim ve soruşturma sonucunda, gümrük beyannamesi ve eki belgelerin sahte olduğunun veya üzerinde tahrifat yapıldığının ya da gerçek dışı olduğunun veya gerçeği yansıtmadığının yahut ithalata aracılık eden temsilcinin eşyayı belge/izin sahibine teslim etmediğinin ve/veya ithal edilen eşyadan farklı bir eşyayı teslim ettiğinin tespiti halinde; ithalata aracılık eden temsilci, beyanname konusu eşyanın ithalatı esnasında alınmayan vergiden belge/izin sahibi firma ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur denilerek ithalata aracılık eden temsilci ithalatçı da müşterek ve müteselsil olarak sorumlu tutulmuştur.
Madde 6- Özetle; Karar da yer alan Bakanlık ve taşra teşkilatlarının isim ve unvanları güncellenmiştir.
4. Dahilde İşleme Rejimi Tebliği (İhracat: 2006/12)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ
Tebliğ metninin tamamına Resmi Gazetenin aşağıdaki linkinden ulaşılabilmektedir: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/09/20220914-16.htm
Tebliğde yapılan değişiklikler aşağıda gösterilmektedir.
Madde 1- ı bendine yapılan ekleme ile Dahilde İşleme İzni ile ilgili işlemlerin elektronik ortamda yapılacağı belirtilmiştir. Grup firması tanımı aşağıdaki gibi güncellenmiştir. nn) Grup firması: Ana ortaklığın doğrudan kendisi veya ana ortaklığın %50’sinden fazla hissesine sahip gerçek veya tüzel kişi ortak/ortakları veya diğer grup firmaları veya iştirakleri ya da gerçek kişilerin doğrudan kendilerinin veya %50’den fazla hissesine sahip oldukları firmalar veya diğer grup firmaları veya iştirakleri vasıtasıyla; sermaye ve yönetim ilişkileri çerçevesinde asgari %50 oranında hisseye veya asgari %50 oranında oy hakkına veya yönetim kurulu üyelerinin asgari %50’sini seçme hakkına veya yönetim kurulu üyelerinin asgari %50’sine sahip olduğu işletmeyi”
Madde 2- ı bendi aşağıdaki gibi güncellendi. “ı) Bedelsiz olarak ithal edilen eşyanın işleme faaliyetine tabi tutulması (Tarım ürünlerindeki bedelsiz ithalat, Savunma Sanayi Projeleri kapsamında bedelsiz ithalat, 8531.20.40 gümrük tarife istatistik pozisyonunda yer alan “Aktif matris sıvı kristal tertibatlı olanlar (LCD)” isimli maddenin bedelsiz ithalatı ile 30.02, 30.03 ve 30.04 gümrük tarife pozisyonunda yer alan ürünlerin ihracatı kapsamında yapılacak olan bedelsiz ithalat hariç olmak üzere).” (Böylece, aşılar, tedavide veya korunmada kullanılmak üzere birbirleriyle karıştırılmış iki veya daha fazla unsurdan oluşan ilaçlar, tedavide veya korunmada kullanılmak üzere karışık olan veya olmayan ürünlerden oluşan ilaçların bedelsiz olarak ithal edilmesi durumunda işleme faaliyetine tabi tutulamayacaktır.)
Madde 3, ve Madde 4 ile Aynı Tebliğin 15. ve 17. Maddeleri güncellenerek Dahilde İşleme İzninin 14’üncü maddede belirtilen işlemler için, İhracat Genel Müdürlüğünün görüşü alınmak suretiyle Gümrükler Genel Müdürlüğünce belirlenen uygulama esasları çerçevesinde elektronik ortamda gümrük idaresince verileceği belirtilmiştir.
Madde 5- Aynı Tebliğin 19. Maddesinde yapılan düzenleme ile Dahilde işleme izni, taahhüt kapatma işlemleri sonuçlandırılıncaya kadar revize edilebileceği, Dahilde işleme iznine ilişkin revize müracaatı, ilgili firma tarafından gerekli bilgi ve belgeler ile birlikte ilgili gümrük idaresine yapılacağı ve revize müracaatının gümrük idaresince sonuçlandırılıp ve firmaya bildirileceği belirtilmiştir.
Madde 6- 22’nci maddenin beşinci fıkrası hükmüne istinaden proje süresine ilişkin dahilde işleme iznine ek süre almak için Bakanlıkça (Gümrükler Genel Müdürlüğü) belirlenen uygulama esasları çerçevesinde, izne ilişkin ithalat beyannamesi bilgisi, gerçekleştirilen ihracata ilişkin liste ve bu listede yer alan gümrük beyannamelerinin iznin ihracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılacağına ve bu bilgilerin doğruluğuna dair taahhütname ile birlikte en geç izin süresi sonundan itibaren verilen 1 aylık süre 2 ay olarak değiştirilmiştir.
Madde 7- Aynı Tebliğin 23. Maddesinde yapılan düzenleme ile Haklı sebep hallerine ilişkin müracaat süresi 1 aydan 2 aya uzatılmıştır.
Madde 8- 25. madde belirtilen ülkemiz veya ithalatçı ülkede; devletçe konulan yasaklar, harp ve abluka halinde talep edilecek bilecek mücbir sebep ve fevkalade hallere genel salgın hastalık eklenmiştir.
Madde 9 ve Madde 10 – Aynı Tebliğin 26. Maddesinde yapılan değişiklikle Mücbir sebep ile fevkalade hallere ilişkin müracaat süresi 1 aydan 2 aya çıkarılmıştır.
Madde 11 ve Madde 12- Aynı Tebliğin 29. ve 30. Maddeleri güncellenerek, Diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim birimleri ile Bakanlıkça yapılan inceleme, denetim ve soruşturma sonucunda, gümrük beyannamesi ve eki belgelerin sahte olduğunun veya üzerinde tahrifat yapıldığının ya da gerçek dışı olduğunun veya gerçeği yansıtmadığının yahut ithalata aracılık eden temsilcinin eşyayı belge/izin sahibine teslim etmediğinin ve/veya ithal edilen eşyadan farklı bir eşyayı teslim ettiğinin tespiti halinde; ithalata aracılık eden temsilcinin, beyanname konusu eşyanın ithalatı esnasında alınmayan vergiden belge/izin sahibi firma ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olacağı belirtilmiştir.
Madde 13- Aynı Tebliğin 31 inci maddesinin ikinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan “diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim birimleri ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca” ibaresi “diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim birimlerince” şeklinde değiştirilmiştir.
Madde 14- Aynı Tebliğin 35 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan “beyanname aslı,” ibaresi “ithalat beyannamesi bilgisi,” şeklinde değiştirilmiştir.
Madde 15- Aynı Tebliğin 37 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “1 (bir) ay” ibaresi “3 (üç) ay” şeklinde değiştirilmiştir.
Madde 16- Aynı Tebliğin 38 inci maddesinin onuncu fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiş, aynı maddenin üçüncü, on birinci ve on ikinci fıkraları değiştirilmiş olup, taahhüt hesabı kapatılan dahilde işleme izin belgelerinin maddi hatadan dolayı taahhüt kapatma işleminin İhracat Genel Müdürlüğü tarafından, taahhüt hesabı kapatılan dahilde işleme izinlerinin maddi hatadan dolayı taahhüt kapatma işleminin Bölge Müdürlükleri tarafından geri alınabileceği belirtilmiştir.
Madde 17- Aynı Tebliğe 38 inci maddeden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.
“Belge Kapsamında İşlem Görmüş Ürün Bünyesinde Kullanılan İthal Eşyasına İlişkin Hak ve Yükümlülüklerin Devri Özetle; Dahilde işleme izin belgesi kapsamında ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün, başka bir belgenin ithalat bölümünde belirtilen eşya arasında yer alması şartıyla süresi geçerli belge sahibi firma bu ürün bünyesinde kullanılan ithal eşyasına ilişkin hak ve yükümlülüklerini Bakanlıkça (İhracat Genel Müdürlüğü) belirlenen usul ve esaslara göre söz konusu rejimden yararlanma koşullarını taşıyan başka bir belge sahibi firmaya devredebilir, denilmiştir. (Bu düzenleme belgeden belgeye teslimler ile ilgilidir)
Madde 18- Aynı Tebliğin 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “T.C. Şeker Kurumunca” ibaresi “Tarım ve Orman Bakanlığınca” şeklinde değiştirilmiştir. Madde 19- Aynı Tebliğin 45. Maddesinde aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır. a) Birinci ve ikinci fıkrada sayılan haller dışında, belge kapsamında ithal edilen eşyanın işlem görmüş ürün olarak ihraç edildiğinin tespiti kaydıyla İhracat Genel Müdürlüğünce, izin kapsamında ithal edilen eşyanın işlem görmüş ürün olarak ihraç edildiğinin tespiti kaydıyla Gümrükler Genel Müdürlüğünce belirlenen şartlara uyulmaması durumunda, b) Döviz kullanım oranının aranmayacağı haller haricinde, belge kapsamında ithal edilen eşyanın tamamı ihraç edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılmış olsa dahi döviz kullanım oranının 17 nci maddenin dokuzuncu fıkrasında belirlenen oranları geçmesi halinde, belge/izin sahibi indirimli teminat hakkına sahip firma adına (bu firmanın başka bir firmanın belgesine yan sanayici olarak eklenmesi dahil) düzenlenmiş ve düzenlenecek belgeler/izinler kapsamında, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 (altı) ay süreyle indirimli teminat uygulanmaz ve söz konusu firmaların bu fıkra kapsamında 2 (iki) takvim yılı içerisinde müteakip ihlallerinde teminat oranı, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 (altı) aylık süre ile ithalattan doğan vergi tutarının 2 (iki) katına kadar arttırılır. Ayrıca, indirimli teminat hakkına sahip olmayan firmaların (bu firmaların başka bir firmanın belgesine yan sanayici olarak eklenmesi dahil) bu fıkra kapsamında her bir ihlalinde teminat oranı, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 (altı) aylık süre ile ithalattan doğan vergi tutarının 2 (iki) katına kadar arttırılır.” “(7) Bakanlıkça iç piyasa dengelerinin korunması amacıyla konulan ve bu niteliği belgede/izinde belirtilen önceden ihracat veya önceden ithalat şartının ihlal edilmesi halinde ihlali gerçekleştiren firmaya, dördüncü fıkrada belirtilen müeyyidenin yanı sıra, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren; ilk ihlalde 3 (üç) ay süreyle, 2 (iki) takvim yılı içerisinde gerçekleşen müteakip ihlalde ise 6 (altı) ay süreyle belge/izin düzenlenmez, ihlali gerçekleştiren firma başka bir firmanın belgesine/iznine yan sanayici, temsilci ithalatçı veya aracı ihracatçı olarak eklenmez, bu firmanın mevcut belgelerine/izinlerine ek süre verilmez ve revize başvuruları değerlendirilmez.”
Madde 20, Madde 21 ve Madde 22 Aynı Tebliğin 46. Maddesinde ifade değişiklikleri yapılmıştır.
Madde 24- Aynı Tebliğin ekinde yer alan EK-1 ekteki şekilde değiştirilmiş, EK-2/A ve EK-2/B yürürlükten kaldırılmış, EK-4’te yer alan “Dahilde İşleme İzninin Kapatılması İçin Gerekli Bilgi ve Belgeler” isimli listenin dokuzuncu maddesinde yer alan “gümrük beyannamesi aslı” ibaresi “ithalat beyannamesi bilgisi” şeklinde değiştirilmiştir.
5. DİR Otomasyon Sisteminde Yapılan İşlemler Destek Yönetim Sistemine Aktarılmıştır.
19 Eylül 2022 tarihi itibarıyle Destek Yönetim Sistemi üzerinde dahilde işleme modülü devreye alınmıştır. Başka bir değişle DİR Otomasyon Sisteminde Yapılan İşlemler Destek Yönetim Sistemine Aktarılmıştır.
Konuya ilişkin olarak İhracat Genel Müdürlüğünce 19.09.2022 tarihli ve 78316099 sayılı bir yazı çıkarılmıştır.
Bu yazıda; “...Ticaret Bakanlığımızca yürütülen çalışmalar neticesinde 19.09.2022 tarihinden itibaren Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamındaki başvuru, değerlendirme ve sonuçlandırma süreçleri, halihazırda mal ve hizmet ihracatına yönelik devlet destekleri ile Hariçte İşleme Rejimi ve Vergi Resim Harç İstisnası Belgelerine ilişkin işlemlerin İhracat: 2019/7 sayılı 'Ticaret Bakanlığı Destek Yönetim Sistemine İlişkin Uygulama Tebliği' çerçevesinde yürütülmekte olduğu Destek Yönetim Sistemi'ne (DYS) entegre edilmiştir.
Diğer taraftan, aynı Tebliğ'in 'Yararlanıcıların sisteme tanımlanması' başlıklı 5 inci maddesinin ikinci fıkrasında maruz 'DYS'ye tanımlanması uygun görülen yararlanıcılar sisteme tanımlanır.
Bakanlık Merkez Teşkilatı veya Bakanlıkça belirlenen Bölge Müdürlükleri veya İBGS'ler tanımlamanın yapılmasını teminen gerekli bilgi ve belgeleri DYS'ye aktarır ve bu bilgi ve belgeleri saklar.' hükmü ile firmaların sisteme tanımlanmasına ilişkin işlemlerin İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri'nce de yapılabileceği düzenlenmiştir.
Bu çerçevede, DİR kapsamında belge başvurusunda bulunacak olan ihracatçı firmalarımızın DYS'ye belge girişi sürecinde meydana gelebilecek yığılmaların önüne geçilebilmesini teminen;
- Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası veya onaylanmış kişi statü belgesi (Varsa),
- Son döneme ait elektrik faturası (Her takvim yılı itibarıyla yenisi verilmek üzere),
- İlgili firmaya ait Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bordrosu (Son 12 (on iki) aylık döneme ilişkin ve her takvim yılı itibarıyla yenisi verilmek üzere)
belgelerinin sisteme girişleri ile ilgili iş ve işlemlerin İhracatçı Birlikleri personeli tarafından yerine getirilmesi uygun görülmüştür. Bahse konu bilgi ve belgeler, firmalar tarafından İhracat: 2019/7 sayılı Tebliğ'in uygulanmasına ilişkin usul ve esasların düzenlendiği 'Ticaret Bakanlığı Destek Yönetim Sistemine İlişkin Genelge' nin 5 inci maddesinde de belirtildiği üzere, asılları ile birlikte şahsen veya KEP aracılığıyla İBGS'lere gönderilecektir.
Söz konusu bilgi ve belgelerin DYS'ye yüklenmesinde görevlendirilecek personelin iş yükünün azaltılması amacıyla, halihazırda Bakanlığımız taşra teşkilatında yer alan Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüklerinde veri girişinden sorumlu personelin İhracatçı Birliklerindeki iş yükü azalana kadar Birlik personeline destek olmasında fayda mülahaza edilmektedir...”
hususlarına yer verilmiştir.
6. İhracatçılarımıza Yönelik Tek Durak Hizmet Noktası; Destek Yönetim Sistemi (DYS)
Ticaret Bakanlığının son 10 yılda yürüttüğü en önemli dijital dönüşüm projelerinden biri olan Destek Yönetim Sistemi (DYS), DİR, HİR, VRHİB, Turquality ile Devlet Desteklerine (ihracat ve hizmet) ilişkin başvuru, değerlendirme/sonuçlandırma ve raporlama/analiz süreçlerinin internet ortamında ve tek platformda yürütülmesine olanak sağlayan içerik yönetim sistemidir.
Dahilde İşleme Rejimi (DİR), Hariçte İşleme Rejimi (HİR) , Vergi Resim Harç İstisna Belgesi (VRHİB) , İhracat Destekleri , Hizmet Sektörü Destekleri , Turquality Destekleri
Yukarıda yer alan mevzuatlar kapsamında tanımlanan tüm gerçek ve tüzel kişiler ile işbirliği kuruluşları Destek Yönetim Sistemi’ni kullanabilir. Sistemi kullanacak olan şirket, kurum, kuruluş ve kişiler sistem genelinde YARARLANICI olarak ifade edilmektedir.
Destek Yönetim Sistemi’ni kullanacak yararlanıcıların tanımlanma işlemleri ve kendileri adına sistemi kullanacak kişilerin yetkilendirme süreçleri iki aşamada gerçekleştirilir.
1. Yararlanıcılar bir defaya mahsus olmak üzere sisteme tanımlanma başvurularını belgeleri ile birlikte şahsen veya KEP üzerinden İhracatçı Birliklerine yapar.
2. Yararlanıcıların sisteme tanımlanmasıyla birlikte, kendileri adına sistemi kullanacak ve başvuru işlemlerini gerçekleştirecek kişileri yetkilendirilmesi için gerekli belgelerle başvuru yapar.
3. Yararlanıcı tanımlama ve kullanıcı yetkilendirme başvuruları eş zamanlı olarak yapılabilir.
İhracata yönelik devlet destekleri başvurularının online olarak alınması ve sonuçlandırılmasını sağlayan ve 6 ana / 100 alt modülden oluşan Destek Yönetim Sistemi (DYS) devreye alınmış, yararlanıcıların (şirketler, işbirliği kuruluşları) sisteme kayıt işlemleri başlatılmıştır.
Sisteme kaydı yapılan yararlanıcılar, e-imza veya e-devlet şifresiyle sisteme giriş yaparak başvurularını online olarak gönderebilecek ve başvuru süreçlerini takip edebilecektir.
Firmalarımız sisteme tanımlanmasıyla birlikte kendileri adına sistemi kullanacak ve başvuru işlemlerini gerçekleştirecek kişileri yetkilendirmesi gerekmektedir.
Yararlanıcıların, DYS üzerinden kendileri adına işlemleri gerçekleştirecek gerçek kişilerin yetkilendirilmesine yönelik başvurularını “Kullanıcı Yetkilendirme Formu ” ve ekinde yer alan belgelerle birlikte şahsen veya KEP aracılığıyla İhracatçı Birliklerine yapması gerekir,
Yararlanıcıların ihracat işlemlerinin gerçekleştirdiği üyesi olduğu İhracatçı Birliğine başvurmaları gerekmektedir.
İhracatçı Birliği üyesi olmayan yararlanıcılar, istedikleri İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerden birine başvurabilir.
Başvurular şahsen veya KEP üzerinden yapılmalıdır.
7. Destek Yönetim Sistemi’nin İhracatçılarımız İçin Faydaları
Bu faydalar aşağıda gösterilmektedir.
1. Tek aşamada destek başvurusu
2. Geçmiş dönem alınan destek bilgisine kolay erişim
3. Sahip olunan DİR/HİR Belgelerini tek ekranda görme
4. Sahip olunan Vergi Resim Harç İstisnası Belgelerini tek ekranda görme
5. Kağıt ve diğer fiziksel evrakları asgari düzeye İndirme
6. İhracatçı Birlikleri ve Yurtdışı Ticaret Müşavirlikleri ile tam entegrasyon
7. Yurtdışı Fuarlar, Sektörel Ticaret Heyetleri ve diğer pazarlama faaliyetlerine hızlı erişim 8. Bakanlığının ihracatçılara sunduğu hizmetlere tek ekrandan erişim.
8. Sonuç ve Değerlendirme
14 Eylül 2022 tarihli ve 31953 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6030 sayılı Karar ve İhracat: 2022/6 sayılı Tebliğ ile dahilde işleme mevzuatında önemli değişiklikler yapılmıştır.19 Eylül 2022 tarihi itibarıyle de Destek Yönetim Sistemi üzerinde dahilde işleme modülü devreye alınmıştır.
2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı'nda ve 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği'nde Yapılan Değişikliklerde Öne çıkan Hususlara baktığımızda;
a) Firmaların dahilde işleme izin belgesi kapsamında getirdikleri eşyanın yarı mamul olarak ihraç edilmesinden ziyade, yurt içinde işlem görme sürecini artırmak suretiyle katma değerli bir şekilde mamul eşya olarak ihraç edilmesini sağlamak, dolayısıyla ülke ekonomisine ve istihdama sağlanan katkıyı artırmak, devralan belge sahibi firmanın ithalattan ziyade yurt içinden mal tedarikini teşvik etmek amacıyla Karar'a 9/B maddesi, Tebliğ'e ise 38/A maddesi olarak "Belge Kapsamında İşlem Görmüş Ürün Bünyesinde Kullanılan İthal Eşyasına İlişkin Hak ve Yükümlülüklerin Devri" başlıklı madde ilave edilmekte ve bu yeni uygulama ile dahilde işleme rejiminden faydalanan ve Bakanlığımızca belirlenen kriterleri sağlayan firmalarımızın üretimlerini ithal girdiler yerine yurt içinden temin ettikleri mallar ile gerçekleştirmeleri; bu suretle ülkemizde elde edilen katma değerin artırılması ve ithalata bağımlılığın azaltılması hedeflenmiştir.
b) Tebliğ'in 38 inci maddesinin onuncu fıkrası kapsamında yapılan teslimlerde ilk belgenin/iznin, teslim alan ikinci belgenin kapatılmasını bekleme zorunluluğu ve bir eşyanın birden fazla belgeye silsile yoluyla teslim edilmesi durumunda belge/izin kapatma sürecinin ve takibinin zorlaşması nedenleriyle bu işlemlere ilişkin kısıtlama yetkisi alınmıştır.
c) Tebliğ'in tanımlar başlıklı maddesinde grup firması tanımında gerçek kişilerin ortaklığı durumunda firmaların tanım kapsamına dahil olabilmesini teminen düzenleme yapılmakta, Bölge Müdürlükleri Bakanlığımız teşkilat yapısı çerçevesinde yeniden tanımlanmıştır.
ç) Döviz kullanım oranı ve özel şart ihlali yapan belge/izin sahibi indirimli teminat hakkına sahip firmaların 2 (iki) yıl içerisinde gerçekleştirecekleri ihlallerin müteakip ihlal sayılacağı ve bu ihlallere 6 (altı) ay süreyle müeyyide uygulanacağı hususu netliğe kavuşturulmakta, indirimli teminat hakkından yararlanamayan firmaların özel şart ihlali yapmalarının önüne geçilebilmesini teminen bu firmalara yönelik olarak da müeyyide öngörülmüştür.
d) İç piyasa dengelerinin korunması amacıyla Bakanlıkça konulan önceden ihracat veya önceden ithalat özel şartlarının ihlali durumunda ihlali gerçekleştiren firmaya yönelik müeyyide düzenlenmiştir.
e) Ülkemizde faaliyet gösteren uluslararası ilaç firmalarının halihazırda Dahilde İşleme İzni altında yürüttüğü ilaç etken maddeleri bedelsiz ithalat işlemlerinin, Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında yürütülebilmesine imkan sağlanması amacıyla düzenleme yapılmıştır.
f) "Genel salgın hastalık" durumunun mücbir sebep ve fevkalade haller kapsamında değerlendirilmesi amacıyla düzenleme yapılmıştır.
g) Temsilci vasıtasıyla yapılan ithalatta temsilcinin, madde metninde belirtilen durumlarda beyanname konusu eşyanın ithalatı esnasında alınmayan vergiden, belge/izin sahibi firma ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olması öngörülmüştür.
ğ) Gümrükler Genel Müdürü, DİR Değerlendirme Kuruluna katılabilmesini teminen Karar'daki ilgili madde metnine eklenmekte, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğünün Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na bağlanmış olması nedeniyle anılan Genel Müdürlük madde metninden çıkartılmakta, Kurula katılımı öngörülen Strateji ve Bütçe Başkanlığı maddeye ilave edilmiştir.
h) Dahilde İşleme İzin Belgelerindeki süre uygulamalarına paralellik sağlanması amacıyla Dahilde İşleme İzinlerde kapatma müracaatı süresi izin süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay olarak; ek süre müracaatı süresi ise 2 (iki) ay olarak değiştirilmekte, ayrıca Dahilde İşleme İznine ilişkin işlemlerin de elektronik ortamda yürütülebileceği düzenlenmiştir.
ı) 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında mülga Ekonomi Bakanlığı ve mülga Gümrük ve Ticaret Bakanlığının birleştirilerek Ticaret Bakanlığı olarak teşkilatlandırılması nedeniyle mezkur Kararnameye uyum amaçlı düzenlemeler yapılmıştır.
Olduğunu görmekteyiz.
Öte yandan; 19 Eylül 2022 tarihi itibarıyle Destek Yönetim Sistemi üzerinde dahilde işleme modülü devreye alınmıştır. Başka bir değişle DİR Otomasyon Sisteminde Yapılan İşlemler Destek Yönetim Sistemine Aktarılmıştır.
Ticaret Bakanlığınınca yürütülen çalışmalar neticesinde 19.09.2022 tarihinden itibaren Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamındaki başvuru, değerlendirme ve sonuçlandırma süreçleri, halihazırda mal ve hizmet ihracatına yönelik devlet destekleri ile Hariçte İşleme Rejimi ve Vergi Resim Harç İstisnası Belgelerine ilişkin işlemlerin İhracat: 2019/7 sayılı 'Ticaret Bakanlığı Destek Yönetim Sistemine İlişkin Uygulama Tebliği' çerçevesinde yürütülmekte olduğu Destek Yönetim Sistemi'ne (DYS) entegre edilmiştir.
Destek Yönetim Sistemi’nin ihracatçılarımız için çok önemli faydalarıbulunmaktadır.
Ticaret Bakanlığımızın son 10 yılda yürüttüğü en önemli dijital dönüşüm projelerinden biri olan Destek Yönetim Sisteminin zaman içinde diğer hizmetlerin işlemlerini kapsayacak şekilde genişletilmesinin ihracatçılarımıza çok daha büyük avantajlar ve kolaylıklar kazandıracağı düşünülmektedir.
Kaynakça
- 03.12.2019 tarihli ve 30967 sayılı Resmi Gazete
- 14.09.2022 tarihli ve 31953 sayılı Resmi Gazete
- İhracat Genel Müdürlüğü’nün 02.09.2022 tarihli ve 77845519 sayılı yazısı
- 2006/12 Sayılı İhracat Tebliği
- 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı
- Ticaret Bakanlığı web sitesi
- Yararlanıcı tanımlama ve kullanıcı yetkilendirme işlemleri
- Yararlanıcılar İçin Kullanım Kılavuzu