03.02.2025
Malezya’ya İhracat Yapan Firmalarımıza Menşe Belgesini Sonradan İbraz Etme İmkanı Tanındı
27.12.2024 tarihli ve 32765 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanan "Türkiye - Malezya Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" in 3 üncü maddesi ile, ilgili STA Yönetmeliğine eklenen Geçici 1 inci madde çerçevesinde, Malezya yetkili makamlarınca, 1/4/2020 ilâ 1/4/2023 tarihleri arasındaki ihracat işlemleri için, 31/10/2024 tarihinden itibaren bir yıl boyunca sonradan (Malezya) Menşe Belgesi düzenlenebilmesine imkân sağlanmıştır. Makalemizin ana konusunu bu teşkil etmektedir.
1. Giriş
Serbest ticaret anlaşması (STA), uluslararası hukuka göre işbirliği yapan devletler arasında bir serbest ticaret alanı oluşturmak için yapılan bir anlaşmadır. İkili ve çok taraflı olmak üzere iki tür ticaret anlaşması bulunmaktadır. İkili ticaret anlaşmaları, iki ülke, genellikle iş fırsatlarını genişletmek için ikisi arasındaki ticaret kısıtlamalarını gevşetmeyi kabul ettiğinde ortaya çıkmaktadır. Çok taraflı ticaret anlaşmaları, üç veya daha fazla ülke arasındaki anlaşmalardır ve müzakere edilmesi ve üzerinde anlaşmaya varılması en zor olanlardır.
Bir tür ticaret anlaşması olan STA'lar, ticaret engellerini azaltmak veya ortadan kaldırmak ve böylece uluslararası ticareti teşvik etmek amacıyla ülkelerin ithalat ve ihracata uyguladıkları tarife ve vergileri belirler.
Bu tür anlaşmalar genellikle "tercihli tarife muamelesi sağlayan bir bölüme odaklanır", ancak aynı zamanda genellikle "yatırım, fikri mülkiyet, devlet satın alma, teknik standartlar ve sağlık ve bitki sağlığı sorunları gibi alanlarda ticaretin kolaylaştırılması ve kural koyulmasına ilişkin hükümler içerir"
Türkiye ile Malezya arasında 17 Nisan 2014 tarihinde imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması 1 Ağustos 2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Malezya yetkili makamlarıyla yapılan görüşmelerde, onaylanmış ihracatçı olmayan firmalar tarafından STA koşullarına göre menşe kazanmış eşya için sehven fatura beyanı düzenlendiğinin ifade edilmesi üzerine konunun açıklığa kavuşturulmasını teminen 01/2024 sayılı Ortak Komite Kararı (OKK) imzalanmış ve 31/10/2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Malezya yetkili makamlarınca, 1/4/2020 ilâ 1/4/2023 tarihleri arasındaki ihracat işlemleri için, 31/10/2024 tarihinden itibaren bir yıl boyunca sonradan (Malezya) Menşe Belgesi düzenlenebilmesine imkân sağlanmıştır.
Şimdi aşağıda maddeler halinde Türkiye Malezya arasındaki STA, İTÜRKİYE – MALEZYA SERBEST TİCARET ANLAŞMASI ÇERÇEVESİNDEKİ TİCARETTE EŞYANIN TERCİHLİ MENŞEİNİN TESPİTİ HAKKINDA YÖNETMELİK ve Malezya Menşe Belgesi verilmesi konularını işleyelim.
2. Türkiye-Malezya Serbest Ticaret Anlaşması
Anlaşma Kapsamı
*Mal Ticaretinde Tarife ve Tarife Dışı Engellerin Kaldırılması
*Menşe Kuralları
*Gümrük İşlemleri ve İşbirliği
*Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemleri
*Ticarette Teknik Engeller
*Ticaret Politikası Önlemleri
*Ekonomik ve Teknik İşbirliği
*Şeffaflık
*Anlaşmazlıkların Halli
*Kurumsal Hükümler
Anlaşma Kapsamı Önemli Düzenlemeler
- ·Anlaşmanın yürürlüğe girişiyle birlikte tarife satırlarının yaklaşık % 70’inde karşılıklı olarak gümrük vergileri sıfırlanmıştır. Kalan ürünlerde her bir ürün için “3”, “5” ve “8” yıllık indirim takvimleri ve yalnızca bazı tarım ürünlerinde geçerli olmak üzere istisna kategorileri belirlenmiştir.
- ·8 yıllık geçiş döneminin sonunda tarife satır sayısı bakımından ihracatımızın % 99’u, ithalatımızın % 86’sı; hâlihazırda ticarete konu olan ürünler bakımından ise ihracatımızın % 93’ü, ithalatımızın % 75’i gümrük vergisinden muaf şekilde gerçekleşecektir.
- ·Sanayi ürünlerinde Malezya ülkemize uyguladığı gümrük vergilerini en geç 8 yılın sonunda sıfırlayacak olup, 2018 yılı itibariyle tarife satırlarının % 80’i sıfırlanmış durumdadır.
- ·Tarım ürünleri bakımından Malezya 5 yıllık takvimde yer alan nar, kavun, karpuz ve ekmeğe sürülen kakaolu ürünler haricinde tüm tarım ürünlerinde gümrük vergilerini 2018 yılı itibariyle sıfırlanmış; bazı margarin ürünlerinde % 20’lik vergi indirimi, dondurulmuş kanatlı eti ve yumurtada tarife kotası bazında gümrük vergisi muafiyeti sağlamıştır. Alkollü içkiler, tütün mamulleri ve pirinç Malezya’nın STA politikası gereği kapsam dışı bırakılmıştır.
- ·STA’nın hizmetler ve yatırımlar alanlarına genişletilmesine yönelik müzakereler 2018'in Mart ayında başlatılmıştır. Genişletmeye ilişkin müzakereler 22 Eylül 2022'de tamamlanmış ve olup Türkiye-Malezya Serbest Ticaret Anlaşması’nın Kapsamının Hizmet Ticareti ve Yatırım Başlıklarını İçerecek Şekilde Genişletilmesini içeren 1’nolu Revize Protokol 29 Eylül 2022 tarihinde, Ortak Ekonomi ve Ticaret Konseyi toplantısında imzalanmıştır.
3. Türkiye – Malezya STA’sının İçeriği
Türkiye-Malezya STA’sı mevcut haliyle temelde mal ticaretini kapsamakta ve 14 fasıldan oluşmaktadır. Mal ticareti ve menşe kurallarına ilişkin üçüncü ve dördüncü fasıllar anlaşma kapsamındaki ticarete ilişkin en önemli fasılları oluşturmaktadır.
Mal Ticareti : Tarafların diğer Taraf menşeli malların ithalatında Anlaşma’nın 3-A ve 3-B Eklerinde yer alan Tarife Cetvelleri uyarınca gümrük vergilerini belli bir takvim dahilinde indireceği veya tamamen kaldıracağı hükme bağlanmaktadır. Taraflar ayrıca mevcut gümrük vergilerini yükseltmeyecek, yeni gümrük vergisi tesis etmeyecek ve üçüncü taraflara sağlayacakları MFN indirimlerini diğer Tarafa da yansıtacaktır. Taraflardan birinin talebi üzerine gümrük vergilerinin daha hızlı indirilmesi veya tamamen kaldırılması amacıyla istişarelerde bulunulabilecektir. Taraflar ihracatta da yeni gümrük vergisi veya eş etkili vergi koymayacak, var olanları yükseltmeyecek ve üçüncü bir ülkeye ihracat vergileri bakımından daha elverişli bir muamele sağlarlarsa aynı muameleyi diğer Tarafa da teşmil edecektir.
STA’nın yürürlüğe girmesi ile birlikte Taraflar mevcut gümrük vergilerini yükseltmeyecek, yeni gümrük vergisi tesis etmeyecek ve mevcut gümrük vergilerini Anlaşmanın yürürlüğe girişi ile birlikte belli bir takvim dahilinde indirecek veya tamamen kaldıracaktır.
Menşe Kuralları : Anlaşma kapsamında tercihli ticarete konu ürünlerin menşe statüsü kazanması bakımından sağlaması gereken menşe kurallarına yer verilmektedir.
Liste Kuralları: Anlaşma kapsamındaki ürünlerin tercihli ticaretten (vergilerin indirilmesi veya sıfırlanması) faydalanması için Anlaşma kapsamında belirlenen ürün spesifik liste kurallarına göre menşe kazanmış olması gerekmektedir. Anılan STA’nın Menşe Kuralları Faslı’na ek liste kurallarında ülkemiz tarafından uyum sağlanan ve hali hazırda uygulanmakta olan AB’nin yeni GTS Menşe Kuralları esas alınmış, bazı ürünlerin menşe kazanması için gerekli eşik değer kuralları eski GTS kurallarına göre daha esnek hale getirilmiştir.
STA’nın Menşe Kuralları faslına ek liste kurallarında ülkemiz tarafından uyum sağlanan ve hali hazırda uygulanmakta olan AB’nin yeni GTS Menşe Kuralları esas alınmıştır. Anlaşma kapsamında bir ürünün tercihli ticaretten faydalanabilmesi için söz konusu eşyaya Anlaşma’da belirlenen menşe ispat belgelerinin eşlik etmesi gerekmektedir.
STA kapsamında ikili ticarette geri ödeme veya muafiyet yasağı uygulanmayacaktır. Malezya’ya ihraç edilen mamul ürünlerin üretiminde kullanılan DİR kapsamında ithal edilmiş üçüncü ülke menşeli girdilerin taahhüt kapatmasında TEV tahsilatı aranmayacaktır.
Türkiye – Malezya STA’sı «ikili kümülasyona» imkan sağlamakta olup, gelecekte AB ve ASEAN ülkeleri ile «çapraz kümülasyon» imkanı da doğabilecektir.
Tercihli Ticarete Konu Ürüne Eşlik Edecek Belgeler: Tercihli ticaretten faydalanacak eşyaya eşlik edecek menşe ispat belgeleri birer örneği bağlantı yolunda yer alan “menşe belgesi” ve söz konusu ihracatın 10 bin doların altında olması veya onaylanmış ihracatçı tarafından yapılması halinde “fatura beyanı” olarak belirlenmiştir.
Gümrük Vergilerinin Geri Ödenmesi veya Gümrük Vergilerinden Muafiyet (Dahilde İşleme Rejimi): Bu konuda karşılıklı olarak aksi yönde bir karar alınmadığı sürece, Malezya ile STA kapsamında ikili ticarette geri ödeme veya muafiyet yasağı uygulanmayacaktır. Malezya’ya DİR kapsamında ihraç edilen mamul ürünlerin üretiminde kullanılan üçüncü ülke menşeli ithal girdilerin taahhüt hesabının kapatmasında TEV tahsilatı aranmayacaktır.
Bununla birlikte, Anlaşma’nın yürürlüğe girmesinden iki yıl sonra Taraflardan birinin talebi üzerine, Ortak Komitede, gümrük vergilerinin geri ödenmesi, muafiyeti ve dahilde işleme rejimlerinin gözden geçirilebileceği ve geri ödeme ve muafiyetin yasaklanmasının değerlendirilebileceği hususu hükme bağlanmıştır.
Esasen, ükemizin imzaladığı diğer STA’larda genel kural ‘Gümrük Vergilerinde Geri Ödemenin Yasaklanması’ şeklindedir. Bu kapsamda, bir STA ülkesine gerçekleştirilen ihracatta - geri ödeme veya muafiyet yasağı uygulanıyorsa - işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan DİR kapsamında ithal edilmiş “menşeli olmayan” girdilere ilişkin gümrük vergisi DİR taahhüt kapama aşamasında ihracatçıdan tahsil edilir. Malezya’ya ihracatımızda bu şekilde bir geri ödeme veya muafiyet yasağı uygulanmaması ithal girdiye dayalı üretim yapan firmalarımıza rekabet avantajı sağlayacaktır.
İkili Kümülasyon: Anlaşmanın 4.3.1 hükmü doğrultusunda Taraflardan biri menşeli girdilerin, diğer Taraf ülkede bir ürüne dâhil edildiğinde, Madde 4.6’da belirtilen işlemlerin (Yetersiz/Asgari İşçilik veya İşlem) ötesinde bir işçilik veya işlemden geçmiş olmaları koşuluyla diğer Taraf ülke menşeli girdiler olarak kabul edileceği hükme bağlanmaktadır. Diğer bir değişle Anlaşma “ikili kümülasyona” imkanı sağlamaktadır.
AB ve ASEAN ile Çapraz Kümülasyon: Anlaşmanın 4.3 (Menşe Kümülasyonu) hükmü 6
doğrultusunda, Armonize Sistemin 25 ila 97. Fasılları arasında yer alan AB veya ASEAN menşeli girdilerin, Türkiye’de veya Malezya'da daha ileri düzeyde bir işleme tabi tutuldukları veya bu ülkelerde bir ürün içine dâhil edildikleri takdirde, Türkiye veya Malezya menşeli girdiler olarak kabul edebileceği hükme bağlanmıştır. Çapraz kümülasyon Malezya ve AB arasında da STA’nın yürürlüğe girmesinden sonra Türkiye – Malezya - AB arasında, ayrıca her iki tarafın da STA akdettiği ASEAN ülkeleri ile mümkün olabilecektir.
Ticaret Politikası Önlemleri : Anlaşma kapsamında genel korunma önlemleri, anti-damping önlemleri ve telafi edici önlemler bölümlerinde özetle ilgili DTÖ Anlaşmaları kapsamındaki kuralların geçerli olduğu teyit edilmiştir.
İkili Korunma Önlemleri bölümünde (Bölüm 8-A) geçiş dönemi süresince (bakınız Madde 8.1.f) Taraflardan birinin menşeli ürününün diğer Tarafa mutlak veya nispi olarak artan miktarda ve benzer veya doğrudan rakip mallar üreten yerli sanayi üzerinde ciddi zarar veya zarar tehdidi oluşturacak şartlarda ithal edilmesi halinde, zarar gören Tarafın korunma önlemi uygulayabileceği hükme bağlanmaktadır. Böyle bir durumda anılan ürünün gümrük vergisi indirimi askıya alınabilecek veya gümrük vergisi oranı korunma önlemi uygulanmaya başlanan tarihte yürürlükte olan MFN vergisi oranına veya Anlaşma’nın yürürlüğe girdiği tarihten hemen önceki gün yürürlükte olan MFN vergisi oranına yükseltilebilecektir.
Geliştirici Hüküm : Son olarak Taraflar, Anlaşmanın yürürlüğe girişini takiben en geç bir yıl içinde hizmetler ticareti müzakerelerine ve yatırımlar alanında ise istikşafi görüşmelere başlanması hususunda anlaşmışlardır.
4. Türkiye - Malezya Serbest Ticaret Anlaşması (STA) Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik
Türkiye - Malezya Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik 10/7/2015 tarihli ve 29412 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Yönetmelik içeriğine bakmak istersek;
Yönetmelik, Türkiye Cumhuriyeti ile Malezya arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmasının Fasıl 4’ündeki “Menşe Kuralları”nın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları kapsar.
5. Malezya Menşe Belgesi
Türkiye'den Malezya'ya yapılan, Türk Menşeli ürünlerin ihracında düzenlenecek Malezya Menşe Belgesi, İngilizce olarak ve ihracatçı Taraf ülkenin iç mevzuat hükümleri çerçevesinde doldurulur. Eğer el yazısı kullanılırsa, açık ve okunaklı şekilde matbaa harfleriyle ve mürekkeple doldurulur. Bu durumda, form üzerinde silinti ve değişikliklere izin verilmez. Ürünlerin tanımı, bu amaçla ayrılmış kutu içine boş satır bırakılmaksızın yapılmalıdır. Eğer kutunun tamamı dolmaz ise, tanımın son satırının altına bir yatay çizgi çekilerek, boş alan çapraz bir çizgi ile kapatılmalıdır.
Menşe Belgesi düzenlenmesi için başvuruda bulunan ihracatçı, Menşe Belgesinin düzenleneceği ihracatçı Taraf ülkenin yetkili makamlarının talebi halinde, söz konusu eşyanın menşe statüsünü ve işbu Fasıl’ın diğer koşullarının yerine getirilmiş olduğunu ispatlayan tüm ilgili belgeleri herhangi bir zamanda ibraz etmeye hazırlıklı olur.
Menşe Belgesi onaya yetkili makamlar, ürünlerin menşe statüsünün ispatı için gereken her tedbiri alırlar. Bu amaçla, İdareler, kendi iç mevzuatları uyarınca, her türlü delil talebinde bulunma ve ihracatçının hesaplarında denetleme yapma veya gerekli görülen başka herhangi bir kontrol hakkına sahiptirler.
Menşe Belgesinin düzenlendiği tarih, Belge üzerindeki 11 numaralı kutuda gösterilir.
Menşe İspat belgesi, hatalar, istenmeyerek yapılan ihmaller veya özel durumlar nedeniyle, ihracat esnasında düzenlenmemiş ise; veya gümrük idareleri veya diğer yetkili makamlar bir Menşe Belgesinin düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatta kabul edilmemiş olduğu hususunda tatmin edilirlerse ait olduğu eşyanın ihracatından sonra, ihracat tarihinden itibaren en geç 12 ay içerisinde Sonradan Verilmiştir şerhi ile onaylanabilir.
Anlaşma çerçevesinde her bir ürün için “0”, “3”, “5” ve “8” yıllık indirim takvimleri ve yalnızca bazı tarım ürünlerinde geçerli olmak üzere bir takım istisna kategorileri belirlenmiştir.
Malezya Menşe Belgesi elektronik olarak da düzenlenebilmektedir.
6. Türkiye - Malezya Arasındaki Serbest Ticaret Anlaşmasına Ek Protokol
24.05.2024 tarihli ve 32555 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8511 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye - Malezya Arasındaki 29.09.2022 tarihinde Ankarada imzalanan ve 7493 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Serbest Ticaret Anlaşmasına Ek 1 Protokol onaylanmıştır.
7. Türkiye - Malezya Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
27.12.2024 tarihli ve 32765 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik Değişikliğinin geçici 1 nci maddesi ile; “...Malezya yetkili makamlarınca, 1/4/2020 ve 1/4/2023 tarihleri arasındaki ihracat işlemleri için 31/10/2024 tarihinden itibaren bir yıl boyunca sonradan Malezya Menşe Belgesi düzenlenebilir...” hükmü getirilmiştir.
Geçmişe dönük işlemleri kapsayacak şekilde çıkarılmış bu Yönetmelik ile yani 1 Nisan 2020 ila 1 Nisan 2023 tarihleri arasındaki 3 yıllık bir süre içindeki ihracat işlemleri için 31/10/2024 tarihinden itibaren bir yıl boyunca yani 31.10.2025 tarihine kadar Sonradan Malezya Menşe Belgesi düzenlenebilecektir.
8. Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğünün 2024/27 Sayılı Genelgesi
Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü Bakan Yardımcısı imzalı Malezya STA-Ortak Komite Kararının uygulanması konulu 2024/27 Sayılı bir Genelge çıkarmıştır.
Genelgede; “...Türkiye - Malezya Serbest Ticaret Anlaşması (STA) Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik’in fatura beyanı koşulları başlıklı 18 inci maddesinin birinci fıkrasında, toplam kıymeti 10.000 ABD Dolarını geçen bir sevkiyat için tercihli tarifeden faydalanılmak üzere gümrük idaresine ibraz edilen fatura beyanının sadece onaylanmış ihracatçılar tarafından hazırlanabileceği hususu düzenlenmiştir.
Malezya yetkili makamlarıyla yapılan görüşmeler sonucunda, Malezya`da söz konusu STA kapsamında “onaylanmış ihracatçı” uygulamasının bulunmadığı bilgisi edinilmiş olup 10.000 ABD Doları üstündeki sevkiyatlar için ibraz edilen fatura beyanlarına istinaden tercihli vergi oranlarının uygulanmaması gerektiği hususunda tüm Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlükleri 26 Nisan 2024 tarihli ve 96246599 sayılı yazımız ile talimatlandırılmış ve bu kapsamda gümrük idarelerince ek tahakkuk/ceza kararları düzenlendiği anlaşılmıştır.
Bununla birlikte, Malezya yetkili makamlarıyla yapılan görüşmelerde, onaylanmış ihracatçı olmayan firmalar tarafından STA koşullarına göre menşe kazanmış eşya için sehven fatura beyanı düzenlendiğinin ifade edilmesi üzerine konunun açıklığa kavuşturulmasını teminen 01/2024 sayılı Ortak Komite Kararı (OKK) imzalanmış ve 31/10/2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu OKK doğrultusunda, 27.12.2024 tarihli ve 32765 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanan "Türkiye - Malezya Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" in 3 üncü maddesi ile, ilgili STA Yönetmeliğine eklenen Geçici 1 inci madde çerçevesinde, Malezya yetkili makamlarınca, 1/4/2020 ilâ 1/4/2023 tarihleri arasındaki ihracat işlemleri için, 31/10/2024 tarihinden itibaren bir yıl boyunca sonradan (Malezya) Menşe Belgesi düzenlenebilmesine imkân sağlanmıştır.
Bu çerçevede, mezkûr OKK kapsamında düzenlenmiş (Malezya) Menşe Belgesinin gümrük idaresine 31/10/2025 tarihine kadar ibraz edilmesi ve uygun olanların kabul edilmesi gerekmektedir.
Buna göre; ek tahakkuk ve ceza kararlarının tebliğ tarihine bakılmaksızın 4458 sayılı Gümrük Kanununun 214 üncü maddesi ile Türkiye - Malezya Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmeliğin Geçici 1 inci maddesi uyarınca, idari davaya konu edilmemiş işlemlerle ilgili bulunduğu aşamaya göre, söz konusu kararlara yönelik itirazların kabul edilmesi; düzenlenmiş olan ek tahakkuk ve ceza kararlarının kaldırılması; tahsil edilen tutarların geri verilmesi; idari davaya konu edilmiş işlemlere ilişkin olarak (idare lehine mahkeme kararları ile kesinleşmiş olanlar hariç) davadan feragat edilmesi kaydıyla, geri verme/kaldırma yapılması uygun bulunmuştur...”
Hususlarına yer verilmiştir.
Görüleceği üzere geçmiş işlemleri kapsayacak şekilde çıkarılan bu Genelge ile
Malezya’ya ihracat yapan firmalarımıza “Menşe Belgesini Sonradan İbraz Etme” imkanı tanınmıştır.
Genelge gereğince Ortak Komite Kararı (OKK) kapsamında düzenlenmiş (Malezya) Menşe Belgesinin gümrük idaresine 31/10/2025 tarihine kadar ibraz edilmesi ve uygun olanların kabul edilmesi gerekmektedir.
9. Sonuç ve Değerlendirme
Türkiye ile Malezya arasında 17 Nisan 2014 tarihinde imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması 1 Ağustos 2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Anlaşmanın yürürlüğe girişiyle birlikte tarife satırlarının yaklaşık % 70’inde karşılıklı olarak gümrük vergileri sıfırlanmıştır. Kalan ürünlerde her bir ürün için “3”, “5” ve “8” yıllık indirim takvimleri ve yalnızca bazı tarım ürünlerinde geçerli olmak üzere istisna kategorileri belirlenmiştir.
8 yıllık geçiş döneminin sonunda tarife satır sayısı bakımından ihracatımızın % 99’u, ithalatımızın % 86’sı; hâlihazırda ticarete konu olan ürünler bakımından ise ihracatımızın % 93’ü, ithalatımızın % 75’i gümrük vergisinden muaf şekilde gerçekleşecektir.
Sanayi ürünlerinde Malezya ülkemize uyguladığı gümrük vergilerini en geç 8 yılın sonunda sıfırlayacak olup, 2018 yılı itibariyle tarife satırlarının % 80’i sıfırlanmış durumdadır.
Tarım ürünleri bakımından Malezya 5 yıllık takvimde yer alan nar, kavun, karpuz ve ekmeğe sürülen kakaolu ürünler haricinde tüm tarım ürünlerinde gümrük vergilerini 2018 yılı itibariyle sıfırlanmış; bazı margarin ürünlerinde % 20’lik vergi indirimi, dondurulmuş kanatlı eti ve yumurtada tarife kotası bazında gümrük vergisi muafiyeti sağlamıştır. Alkollü içkiler, tütün mamulleri ve pirinç Malezya’nın STA politikası gereği kapsam dışı bırakılmıştır.
Türkiye - Malezya Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik 10/7/2015 tarihli ve 29412 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Yönetmelik, Türkiye Cumhuriyeti ile Malezya arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmasının Fasıl 4’ündeki “Menşe Kuralları”nın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Türkiye'den Malezya'ya yapılan, Türk Menşeli ürünlerin ihracında düzenlenecek Malezya Menşe Belgesi, İngilizce olarak ve ihracatçı Taraf ülkenin iç mevzuat hükümleri çerçevesinde doldurulur. Malezya Menşe Belgesi elektronik olarak da düzenlenebilmektedir.
Türkiye - Malezya Serbest Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile; “...Malezya yetkili makamlarınca, 1/4/2020 ve 1/4/2023 tarihleri arasındaki ihracat işlemleri için 31/10/2024 tarihinden itibaren bir yıl boyunca sonradan Malezya Menşe Belgesi düzenlenebilir...” hükmü getirilmiştir.
Daha sonra ise Gümrükler Genel Müdürlüğü Bakan Yardımcısı imzalı Malezya STA-Ortak Komite Kararının uygulanması konulu 2024/27 Sayılı bir Genelge çıkarmıştır.
Görüleceği üzere geçmişe dönük işlemleri kapsayacak şekilde çıkarılmış yukarıdaki Yönetmelik ve Genelgeyle;
1 Nisan 2020 ila 1 Nisan 2023 tarihleri arasındaki 3 yıllık bir süre içindeki ihracat işlemleri için 31/10/2024 tarihinden itibaren bir yıl boyunca yani 31.10.2025 tarihine kadar Malezya’ya ihracat yapan firmalarımıza Menşe Belgesini Sonradan Gümrük İdaresine ibraz etme imkanı yaratılmıştır. Uygun olan Menşe Belgeleri kabul edilecektir.
Bu bağlamda; Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğünce ihracatçılarımız için düzenlenmiş olan Ek Tahakkuk ve Ceza Kararlarına karşı ihracatçılar tarafından yapılmış itiraz var ise bu itirazların kabul edilmesi, düzenlenmiş olan ek tahakkuk ve ceza kararlarının kaldırılması ve tahsil edilen tutarların geri verilmesi uygun bulunmuştur.
Bu önemli düzenlemenin Malezya ile ticaret yapan ihracatçılarımıza hayırlı olmasını dileriz.
Kaynakça
- 4458 Sayılı Gümrük Kanunu,
- Gümrük Yönetmeliği,
- Türkiye-Malezya Serbest Ticaret Anlaşması,
- Türkiye - Malezya Serbest Ticaret Anlaşması (STA) Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik,
- Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğünün 2024/27 Sayılı Genelgesi,
- Ticaret Bakanlığı Web Sitesi,
- Ticaret Odası Web Sitesi,
- Türkiye-Malezya STA Kapsamlı Değerlendirme Notu-2015 yılı