02.08.2021
Usulsüzlük Cezasını Hafife Almayın
Usulsüzlük Cezasını Hafife Almayın
Özet
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nda ayrı bir ceza tayin edilmiş haller saklı kalmak üzere, bu Kanuna ve bu Kanun’da tanınan yetkilere dayanılarak çıkarılan ikincil düzenlemelerle getirilen hükümlere aykırı hareket edenlere söz konusu düzenlemelerde açıkça öngörülmüş olması kaydıyla usulsüzlük cezası uygulanmaktadır.
Ancak Gümrük İdarelerince usulsüzlük cezasının tatbiki açısından farklı uygulamaların ortaya çıktığı görülmektedir.
Beyannamenin kendisinin esas alınması gerektiği halde beyannamedeki kalem bazında usulsüzlük cezası uygulandığı durumlarda yükümlü çok yüksek meblağlara varan cezalar ile karşılaşmaktadır.
Usulsüzlük cezası uygulamaları bu makalemizin konusunu teşkil etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Usulsüzlük, beyannamede kalem, beyannamede düzeltme, idari para cezası.
1. Giriş
Gümrük işlemleri esnasında yapılan eylemelere ilişkin ceza hükümleri kendi içinde kabahatler ve suçlar olarak iki gruptadır.
Kabahatler, 4458 sayılı Gümrük Kanun’un hükümlerinin ihlali nedeniyle gümrük idaresi tarafından parasal nitelikte ceza verilmesini gerektiren fiillerdir.
Adli suçlar ise 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine aykırı davranışlardan dolayı gümrük kaçakçılığı niteliği taşıyan ve ceza mahkemesine tabi olarak adli merciler tarafından cezalandırılan suçlardır.
Arzu edilmemekle birlikte gümrük işlemeleri esnasında gümrük kabahati işlenerek cezai hükümlerle karşılaşılabilmektedir.
Gümrük kabahatleri, gümrük idarelerine yapılan beyanlarda çeşitli farklılıklar ve eksiklikler nedeniyle vergi kaybına sebebiyet verme veya usul hükümlerine uymama şeklinde davranışlardır.
Buna bağlı olarak, gümrük idareleri tarafından verilen ve parasal nitelik taşıyan cezalara gümrük cezaları denir.
Gümrük kabahatleri, esasında kişilerin devlete karşı işlemiş oldukları kabahat niteliğinde suçlardır.
Dolayısıyla bu fiiller karşılığında, genellikle parasal nitelikte yaptırım öngörülmektedir. Ancak, bu parasal yaptırım, bir ceza hukuku yaptırımı olan adli para cezası değil, idari yaptırım olarak idari para cezası niteliği taşımaktadır.
İdari nitelikteki para cezası bir uyarı fonksiyonu gördüğü gibi, kamu açısından oluşmuş olan zararın giderilmesi amacına da hizmet etmektedir. Bu nedenle idari para cezasının misli nitelikte olması mümkündür.
Gümrük idari para cezaları Gümrük Kanunu’nda vergi kaybına neden olan işlemlere uygulanacak cezalar ile usulsüzlüklere ilişkin cezalar olmak üzere iki grupta düzenlenmiştir.
2. Gümrük Kanunundaki Usulsüzlüğe İlişkin Cezalar
Usulsüzlük halleri ve bu hallerde uygulanacak cezalar ise Gümrük Kanunu’nun 239 ve 241. maddelerinde düzenlenmiştir.
Kanun’un 239. maddesi şu şekildedir: 1.İthalat veya ihracat vergilerinden muaf eşyayı 33 üncü madde hükümleri gereğince belirlenen gümrük kapıları dışında başka yerlerden izinsiz olarak ithal veya ihraç veya bunlara teşebbüs edenlerle, bu tür eşyayı gümrük işlemlerini yaptırmaksızın yurda sokanlar veya çıkaranlar ile buna teşebbüs edenlerden, söz konusu eşyanın ithalata konu olması halinde, CIF değerinin, ihracata konu olması halinde ise FOB değerinin onda biri oranında para cezası alınır.
2. Gümrük vergileri ödenmek suretiyle ihraç edilebilen eşyayı, gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın veya gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkaranlara eşyanın gümrük vergilerinin yanı sıra bu vergilerin iki katı idari para cezası verilir.
Hükümlerine yer verilmektedir.
Usulsüzlük cezası ise Kanun’un 241’nci maddesinde düzenlenmiştir.
MADDE 241- 1. Bu Kanun’da ayrı bir ceza tayin edilmiş haller saklı kalmak üzere, bu Kanuna ve bu Kanun’da tanınan yetkilere dayanılarak çıkarılan ikincil düzenlemelerle getirilen hükümlere aykırı hareket edenlere söz konusu düzenlemelerde açıkça öngörülmüş olması kaydıyla (... TL ) usulsüzlük cezası uygulanır.
1’nci fıkrada belirtilen miktar, her yıl, bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılır, bu hesaplamada 1.000.000 TL’sına kadar olan tutarlar dikkate alınmaz.
Birinci fıkrada belirtilen usulsüzlük cezası; 2021 yılı için Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri) (Seri No: 169) gereği 173,00 TL olarak belirlenmiştir.
Usulsüzlük cezası bazı hallerde 1’inci fıkrada belirtilen miktarın iki katı, dört katı, sekiz katı olarak uygulanabilmektedir.
![]()
Buna göre;
Usulsüzlük cezası aşağıdaki hallerde 1’inci fıkrada belirtilen miktarın iki katı olarak uygulanır:
a) 6 ve 7’nci maddelere göre, gümrük idarelerince verilen kararlara dayanak oluşturan belge ve bilgilerin, ilgili kişiler tarafından yanlış olarak verilmesi;
b) Vergi kaybı doğurmamasına karşın, 24 üncü maddeye göre birbirleriyle ilişkisi bulunan kişiler arasında bir satış işlemi olması ve bu ilişkinin beyan edilmemesi;
c) Yabancı limanlardan gelen veya Türkiye Gümrük Bölgesinden yabancı limanlara giden gemilerin geliş ve gidişlerinde yönetmelikle belirlenecek süreler içerisinde donatan veya işleten veya acentası tarafından gümrük idaresine bilgi verilmemesi;
d) 35/A maddesine göre özet beyan veya özet beyan olarak kullanılan ticari veya resmi belgenin süresi içinde verilmemesi;
e) Türkiye Gümrük Bölgesinde karayoluyla transit eşya taşıyan taşıt araçlarının 91’inci maddeye göre verilen süreleri 24 saate kadar aşması;
f) Gümrük antrepolarının 93 üncü maddenin 3 üncü fıkrasında belirtilen teknik donanımlarında noksanlık bulunması;
g) Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın, antrepolara konuldukları tarihte işleticiler tarafından kayıtlara geçirilmemesi;
h) Dâhilde işleme rejimi ve gümrük kontrolü altında işleme rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın izin verilen süresinin bitimini takiben bir ay içerisinde rejimin gerektirdiği işlemlerinin bitirilmesi, yeniden ihracı veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması,
i) Geçici olarak Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılan eşyanın verilen süreyi aştıktan sonra geri getirilmesi;
j) Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ihraç eşyasının yapılan beyan ve eki belgelere göre miktar veya cinsinde %10’dan fazla farklılık çıkması,
k) Serbest bölgelerde çalışan veya buralara giren ve çıkan kişilerin bu Kanunla konulmuş kurallara uymaması.
l) Geçici ithalat rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın verilen sürenin bitimini takiben bir ay içerisinde yeniden ihraç edilmesi veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması,
m) Geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın gümrük idaresine bilgi verilmeden, ancak süresi içerisinde Türkiye Gümrük Bölgesinin dışına çıkarıldığının kabul edilebilir belgelerle kanıtlanması.
Usulsüzlük cezası aşağıdaki hallerde 1’inci fıkrada belirtilen miktarın dört katı olarak uygulanır:
a) Bir kişinin 5’inci madde hükümlerine göre geçerli bir temsil yetkisi olmadığı halde başka bir kişi adına veya hesabına gümrük idarelerinde iş takip etmesi;
b) 34 üncü maddenin 2’nci fıkrası hükümlerinin aksine, karayolu taşıtlarının gümrük idaresinin izni olmadan yük veya yolcu alarak yoluna devam etmesi;
c) 45’inci maddenin birinci fıkra hükümlerine aykırı olarak taşıtlardan eşya boşaltılması, özet beyan veya özet beyan olarak kullanılan ticari ve resmi belgelerde kayıtlı eşyanın cinsinin yanlış beyan edilmesi veya kapların türleri ile üzerlerinde kayıtlı numara ve işaretlerin özet beyan kayıtlarına uygun olmaması,
d) Türkiye Gümrük Bölgesinde karayoluyla transit eşya taşıyan taşıt araçlarının 91’inci maddeye göre verilen süreleri 48 saate kadar aşması;
![]()
e) Genel antrepo ve serbest bölgelere getirilen, parlayıcı, patlayıcı veya bir arada bulundukları eşya için tehlikeli olan ya da korunmaları özel düzenek ve yapılara gerek gösteren eşyanın 94 ve 154 üncü madde hükümlerine aykırı olarak genel amaçlı eşya konulan yerlerde depolanması;
f) Gümrük antrepolarında bulunan eşyanın gümrük idarelerinin izni olmaksızın 102’nci maddede belirtilen elleçlemelere tabi tutulması;
g) Geçici ithalat rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın verilen sürenin bitimini takiben iki ayı aşmayan sürede yeniden ihraç edilmesi veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması,
h) Dâhilde işleme rejimi ve gümrük kontrolü altında işleme rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın izin verilen süresinin bitimini takiben iki ayı aşmayan süre içerisinde rejimin gerektirdiği işlemlerinin bitirilmesi, yeniden ihracı veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması,
Usulsüzlük cezası aşağıdaki hallerde birinci fıkrada belirtilen miktarın altı katı olarak uygulanır:
a) Türkiye Gümrük Bölgesinde karayoluyla transit eşya taşıyan taşıt araçlarının 91’inci maddeye göre verilen süreleri yetmişiki saate kadar aşması,
b) Geçici ithalat rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen taşıtlara verilen sürenin bitimini takiben üç ayı aşmayan sürede yeniden ihraç edilmesi veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması.
Usulsüzlük cezası aşağıdaki hallerde 1’inci fıkrada belirtilen miktarın sekiz katı olarak uygulanır:
a) 34 üncü maddenin 3 üncü fıkrası hükümlerinin aksine, Türkiye Gümrük Bölgesine giren gemilerin rota değiştirmesi, yolda durması, başka gemilerle temas etmesi, gümrük gözetimi yapılması için yol kesmemesi veya gümrük idaresi bulunmayan yerlere yanaşması ile yükü bulunmadığı durumlarda, yük almadığının veya yükünün başka bir limana çıkarıldığının veya avarya olduğunun kanıtlanamaması;
b) Taşıt araçlarının 33 üncü ve 91’inci maddede belirtilen önceden belirlenmiş yollar dışında seyretmesi;
c) Türkiye Gümrük Bölgesinde karayoluyla transit eşya taşıyan taşıt araçlarının 91’inci maddeye göre verilen süreleri 72 saatten daha fazla bir süre ile aşması.
d) 11’inci madde hükmüne göre yazılı olarak talep edilen bilgi ve belgeler ile 13 üncü madde hükmü uyarınca beş yıl süreyle saklanması gereken belgelerin gümrük kontrolü sırasında ibraz edilmemesi.
Ayrıca Kanun’un 218’inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca Bakanlıkça belirlenen azami bedellere uyulmaması halinde her bir işlem için beş bin Türk lirası usulsüzlük cezası uygulanır.
3. Gümrük Yönetmeliği Eki Ek-82
Usulsüzlük Cezası Gümrük Kanununa bağlı Gümrük Yönetmeliğinin 584 ncü maddesinde yer almıştır.
MADDE 584 - Ek-82 de yer alanlarla Müsteşarlıkça yayımlanan diğer Yönetmelik ve Tebliğlerde açıkça belirlenen fiilleri işleyenlere, Kanun’un 241’inci maddesinin birinci fıkrası hükmü uyarınca (2021 yılı için bu 173,00 TL dir.) usulsüzlük cezası uygulanır.
Gümrük Yönetmeliğinin 82 numaralı ekinde; “KANUN’UN 241 İNCİ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI UYARINCA USULSÜZLÜK CEZASINI GEREKTİREN FİİLLER” başlığı altında usulsüzlük cezası verilmesini gerektiren fiiller yer almaktadır.
Bu fiillerden bazıları zaman içinde kaldırılmış bazıları da zaman içinde konulmuştur.
Usulsüzlük Cezası Gümrük Kanununa bağlı Gümrük Yönetmeliğinin 584 ncü maddesi incelendiğinde usulsüzlük cezası gerektiren fiillerin;
- Bir grubunun Yönetmelik eki Ek-82 yer alan filler olduğu,
- Diğer grubunun ise Ticaret Bakanlığınca yayımlanan diğer Yönetmelik ve Tebliğlerde açıkça belirlenen fiiller olduğu,
anlaşılmaktadır.
Yönetmelik Ek-82 de yer alan fiiller aşağıda sıralanmıştır.
KANUN’UN 241 İNCİ MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI UYARINCA
USULSÜZLÜK CEZASINI GEREKTİREN FİİLLER
| Sıra No | Konu |
| 1 | Yükümlünün gümrük idarelerinin istediği bilgileri verme yükümlülüğünden kaçınması. |
| 2 | Yönetmeliğin 72 ila 72/T maddeleri hükümlerine uyulmaması |
| 3 | Özet beyan iptali (yükümlünün hatasından kaynaklanması hali). |
| 4 | Beyanname iptali (yükümlünün hatasından kaynaklanması hali). |
| 5 | Beyannameye eklenmesi gereken belgelerin süresi içerisinde ibraz edilmemesi. |
| 6 | Navlun faturası ve/veya sigorta poliçesinin mevcudiyetine rağmen ibraz edilmemesi. |
| 7 | Ceza gerektiren başkaca bir durum bulunmaması kaydıyla, Gümrük Beyannamesinin Ek-14’e uygun olarak doldurulmaması. |
| 8 | Gümrük beyannamesinin "İstatistiki Kıymet" kutusuna toplam fatura bedelinin ABD Doları cinsinden yazılmaması. |
| 9 | EUR.1, Form A, A.TR belgelerinin sonradan kontrol sonucunda mevcut olduklarının ancak beyanname ekinde olmadıklarının tespiti. |
| 10 | Yaygın Basitleştirilmiş Usul uygulamalarında süre ihlali. |
| 11 | Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usul kapsamında yürütülen işlemler hariç olmak üzere, beyanın kontrolü sonucunda Kanun’un 234 üncü maddesinde bahsi geçen aykırılıkların vergi farkı yaratmaması veya %5’i aşmayan vergi farkı yaratması. |
| 12 | .....yürürlükten kaldırılmıştır. |
| 13 | .....yürürlükten kaldırılmıştır. |
| 14 | .....yürürlükten kaldırılmıştır. |
| 15 | İhracat eşyasının taşınması durumu hariç ulusal transit rejimi kapsamındaki transit beyannamesinde varış (çıkış) gümrük idaresi değişikliği. |
| 16 | .....yürürlükten kaldırılmıştır. |
| 17 | Antrepo rejimine ilişkin beyannamede eşyanın farklı bir G.T.İ.P de beyan edildiğinin tespiti. |
| 18 | Rafinerilerde yapılan yıl sonu muvazene işlemlerinde mücbir sebebe dayanmayan farklılık bulunması. |
| 19 | Dahilde işleme izni kapsamında ihracı öngörülen işlem görmüş ürüne ait ihracat beyannamesinin tescilinden sonra gerekli bilgi ve belgeler ibraz edilmek suretiyle ilgili ihracat beyannamesine ilişkin olarak izinde revize talebinde bulunulması. |
| 20 | Dahilde İşleme İzni taahhüt hesabının kapatılması başvurusu için öngörülen sürenin ihlali. |
| 21 | Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında işlem gören gümrük beyannamesi satır kodu ve/veya muafiyet kodu değişiklikleri. |
| 22 | Dahilde İşleme İzin süresi bitiminden sonra ancak proje süresi içerisinde yapılan ek süre müracaatlarında izin süresinin proje süresine göre uzatılması. |
| 23 | Geçici ithalata konu eşyanın Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri İzin Formunda belirtilen gümrük idaresinden farklı bir gümrük idaresinden yeniden ihraç edilmesi ya da başka bir gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma tabi tutulması. |
| 24 | A.TR, EUR.1/EUR.MED, fatura beyanı/EUR.MED fatura beyanı ve Form A belgelerinin ilgili Bakanlar Kurulu kararı veya ilgili yönetmeliklerde yer alan hükümlere uygun olmayan şekilde düzenlenmiş olduklarının tespiti. |
| 25 | Geçici ithal edilen ambalajlar için beyan yükümlülüğüne uyulmaması. |
| 26 | Geçici ihracat eşyasının, üç yıllık süre ile varsa gümrükçe verilen ek süreler bitiminde geri getirilmediğinin tespit edilmesi. |
| 27 | Geçici ihracatın süresini aşarak kesin ihracata dönüştürülmesi. |
| 28 | Gümrük Statü Belgesinde düzeltme yapılması. |
| 29 | Serbest bölgeye eşya girişinde ve çıkışında bilgilerin envanter defterlerine süresi içerisinde işlenmemesi. |
| 30 | İhracat hükmünde teslim edilen akaryakıt ve kumanya için düzenlenen gümrük beyannamesinin öngörülen süreyi aşarak verilmesi. |
| 31 | Stajyerlerin ve gümrük müşavir yardımcılarının işe başlayış ve ayrılış bildirimlerinin öngörülen sürede yapılmaması. |
| 32 | Gümrük müşavirlerinin şahıslarına ve şirketlerine ait bildirimlerin öngörülen sürede yapılmaması. |
| 33 | Firma dosyası değişikliği ve diğer haller için öngörülen beyanların süresinde yapılmaması. |
| 34 | Götürü teminattan yararlanma yükümlülüklerinin süresi içinde yerine getirilmemesi. |
| 35 | Götürü teminattan yararlanan yükümlülerin süresi içinde teminatını güncellenmemesi. |
| 36 | .....yürürlükten kaldırılmıştır. |
| 37 | Nihai kullanım izin hak sahibince izin belgesinde öngörülen sürenin sona ermesinden itibaren otuz günlük sürenin geçirilerek izni veren gümrük idaresine müracaat edilmesi. |
| 38 | Nihai kullanım izin belgesinin iptali (yükümlünün hatasından kaynaklanması hali). |
| 39 | Gümrük Kanunu’nun Geçici 6’nci maddesinin onuncu fıkrası uyarınca uygun bulunan Asgari Ücret Tarifesine uyulmaması (Her bir Asgari Ücret Tarifesi konusu itibariyle ayrı ayrı). |
| 40 | Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri tarafından düzenlenen raporların süresi içinde sunulmaması. |
| 41 | Yolcu beraberi eşya muafiyetinin uygulanmasında limit fazlası eşya getirilmesi |
| 42 | Antrepo, geçici depolama yerleri ve gümrük idaresince eşya konulmasına izin verilen yerlere alınan eşyanın düzenli ve sayılabilecek şekilde depolanmaması. |
| 43 | Varış bildiriminin, taşıma aracının eşyanın boşaltılacağı gümrük idaresine ulaşmasından sonraki altı saatten daha sonra verilmesi. |
| 44 | Çıkış bildiriminin, taşıtın Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesinden sonra verilmesi. |
| 45 | Özet beyanın Ek-10'a uygun olarak doldurulmaması. |
| 46 | Varış bildiriminin, öncesinde verilmiş olan özet beyanların tespiti için gereken bilgileri içermemesi. |
| 47 | Çıkış bildiriminin, öncesinde verilmiş olan gümrük beyannamesi, beyanname yerine geçen belge veya özet beyanın tespiti için gereken bilgileri içermemesi. |
| 48 | Yönetmeliğin 72/Ş maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak belirlenen liman hizmetleri azami bedellerine ilişkin yapılan düzenlemelere uyulmaması |
| 49 | Yönetmeliğin 333 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen sürelerin aşılması (aşılan her gün için). |
| 50 | Antrepo işleticilerince antrepo stok kayıtlarının Yönetmeliğin 536 ve 537‘nci maddelerine uygun şekilde güncellenmemesi. |
| 51 | Havalimanlarında hizmet veren geçici depolama yeri ve antrepo işleticilerinin serbest zaman uygulaması kapsamında Bakanlıkça yapılan düzenlemelere uymaması. |
| 52 | Tek Pencere Sistemi üzerinden verilen dâhilde işleme, geçici ithalat, gümrük kontrolü altında işleme ve hariçte işleme izinlerinin kullanılmamasından dolayı gümrük idarelerince iptali. |
| 53 | Gümrük kontrolü altında işleme rejiminin ibrasına yönelik olarak yetkilendirilmiş gümrük müşavirince düzenlenen tespit raporunun süresi aşılarak gümrük idaresine sunulması. (aşılan her ay için) |
| 54 | Ceza gerektiren başka bir durum bulunmaması ve mahiyeti ayrı olmak kaydıyla, gümrük beyannamesinde düzetme yapılması. |
| 55 | Geçici ithal edilen konteyner için düzenlenmiş olan Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunun yükümlünün hatasından dolayı iptal edilmesi. |
| 56 | Konteyner muhteviyatı eşya ile ilgili doğabilecek cezai hükümler saklı kalmak kaydıyla, geçici ithal edilen konteyner süresi içerisinde yurtdışı edilmekle birlikte konteyner için düzenlenmiş olan Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunda konteyner numarasının beyan edilmediği veya yanlış konteyner numarasının beyan edildiği durumda Giriş Konteyner Kayıt ve Takip Formunda konteyner numarasına ilişkin düzeltme yapılması. |
4.Ticaret Bakanlığınca Yayımlanan Diğer Yönetmelik ve Tebliğlerde Açıkça Belirlenen Usulsüzlük Cezası Gerektiren Fiiller
Gümrük Yönetmeliğinin 584 ncü maddesine göre usulsüzlük cezası gerektiren fiillerinden diğer grubu ise Ticaret Bakanlığınca yayımlanan diğer Yönetmelik ve Tebliğlerde açıkça belirlenen fiillerdir.
Buna örnek olarak; Gümrük Genel Tebliği (Gümrük Kıymeti) (Seri No:2) 11. maddenin 5. fıkrasında;
“ İstisnai kıymetle beyana ilişkin tamamlayıcı beyanların süresi içerisinde verilmemesi nedeniyle zamanında ödenmeyen gümrük vergileri için eşyanın serbest dolaşıma girişine ilişkin beyannamenin tescil tarihinden itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre belirlenen gecikme zammı oranında gecikme faizi tahsil edilir ve Gümrük Kanunu’nun 241’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca işlem yapılır.”
hükmü verilebilir.
Bu hüküm Gümrük Yönetmeliğinin 53’üncü maddesinin 6’ncı fıkrası ile aynıdır.
Yani Gümrük Yönetmeliğinin 53/6’nci maddesi hükmüne Gümrük Genel Tebliği (Gümrük Kıymeti) (Seri No:2) 11. maddenin 5. fıkrasında yer verilmiştir.
Tamamlayıcı beyanlar Gümrük Genel Tebliği (Gümrük Kıymeti) (Seri No:2)'nin EK-2’sinde yer alan form kullanılarak verilmektedir.
5. Beyannamede Düzeltme
Beyannamede Düzeltme konusuna Gümrük Kanun’un 63 ncü maddesinde yer verilmiştir:
MADDE 63 – Başka bir eşyanın beyanı sonucunu doğurmaması kaydıyla, beyan sahibinin talebi üzerine beyannamede yer alan bir veya daha fazla bilginin düzeltilmesine, gümrük idarelerince izin verilir. Ancak;
a) Beyan sahibine eşyanın muayene edileceğinin bildirilmesinden,
b) Söz konusu bilgilerin yanlış olduğunun tespit edilmesinden,
c) 73 üncü madde hükümleri saklı kalmak üzere, eşyanın teslim edilmesinden,
sonra beyannamede düzeltme yapılmasına izin verilmez.
6. Beyannamede Kalem
![]()
Beyannamede kalem ise konumuz nedeniyle önem arz etmektedir.
Bu konu ise Gümrük Kanun’un 67’nci maddesinde açıklanmaktadır. Madde şu şekildedir:
MADDE 67- 1. Bir beyanname kapsamı eşyanın tek kalemden oluşması ve kısmen muayene edilmesi halinde, muayene sonuçları söz konusu beyanname kapsamı eşyanın tümüne uygulanır.
Bununla birlikte, beyan sahibi, kısmi muayene sonuçlarının beyan edilen eşyanın kalan kısmı için geçerli olmadığı düşüncesinde ise, eşyanın tamamının muayenesini talep edebilir.
2. Bir beyannamenin iki veya daha fazla kalemi kapsaması halinde, her kaleme ilişkin bilgiler ayrı bir beyan sayılır. Bir kalemin eksik veya fazlası, diğer kalemin fazla veya eksiğine mahsup edilemez.
Türk Gümrük Tarife Cetvelinde aynı tarife pozisyonunun alt açılımında bulunan ve aynı kanuni veya tercihli vergi oranına tabi olan eşya bir kalem sayılır.
7. Gümrükler Genel Müdürlüğünün 12.06.2017 Tarihli Yazısı
Gümrükler Genel Müdürlüğünün 12.06.2017 Tarihli Yazısı Gümrük Kanunu'nun 241. Maddesinin Uygulanması olarak Beyannamede Düzeltme) ile ilgilidir.
Bu konuda yazılmış önemli bir Talimat yazıdır.
Gümrük Kanunu'nun 241. maddesinin Uygulanması (Beyannamede Düzeltme) ile ilgili; 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 63 üncü maddesi,aynı Kanun’un 241/1 maddesi, Gümrük Yönetmeliğinin 584 üncü maddesi ile Gümrük Yönetmeliği ek-82'de (Kanun’un 241’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca usulsüzlük cezası gerektiren fiiller) ne de Bakanlıkça yayımlanan diğer Yönetmelik ve Tebliğlerde "beyannamenin tek kalem yerine, her bir eşya için ayrı kalem açılması nedeninin eşyalar ile ilgili bilgilerin yazılması zorunluluğundan kaynaklandığının" konuya ilişkin olarak açıkça bir cezai müeyyide öngörülmediği ile,
Gümrük Yönetmeliği Ek-82'nin 7’nci maddesinin; “Ceza gerektiren başkaca bir durum bulunmaması kaydıyla, Gümrük Beyannamesinin Ek-14’e uygun olarak doldurulmaması” hükmü olduğu, söz konusu madde metninde beyanın Ek-14’e uygun olmasından değil, beyannamenin Ek-14’e uygun olarak doldurulmamasından bahsedildiği ve tanzim edilen beyannamelerde Ek-14’e uyumsuzluğun bir ya da birden fazla hususta olabileceği hususu göz önüne alındığında usulsüzlük cezasının tatbiki açısından her bir beyanı esas almak yerine, Yönetmeliğin 82 nolu ekinin 7. fıkrasında belirtildiği üzere beyannamenin kendisinin esas alınması gerektiği hakkındadır.
Yazının son kısmında yer alan;
“..Gümrük Yönetmeliği Ek-82'nin 7’nci maddesi; “Ceza gerektiren başkaca bir durum bulunmaması kaydıyla, Gümrük Beyannamesinin Ek-14’e uygun olarak doldurulmaması” hükmüne amir olup,
Söz konusu madde metninde beyanın Ek-14’e uygun olmasından değil, beyannamenin Ek-14’e uygun olarak doldurulmamasından bahsedildiği ve tanzim edilen beyannamelerde Ek-14’e uyumsuzluğun bir yada birden fazla hususta olabileceği hususu göz önüne alındığında,
Usulsüzlük cezasının tatbiki açısından her bir beyanı esas almak yerine Yönetmeliğin 82 nolu ekinin 7. fıkrasında belirtildiği üzere beyannamenin kendisinin esas alınması gerekmektedir..”
açıklamalarından, kalem bazında değil de beyannamenin kendisinin esas alınarak usulsüzlük cezası verilmesinin gerektiği talimatı verildiği görülmektedir.
12.06.2017 tarihli yazı Sıra No-7 ile ilgilidir. Sıra No-7 ise genel bir çatı fiil olarak kullanılmaktadır.
8. Gümrük Müşavir Derneklerinin 26.01.2021 Tarihli Yazısı
Beş Gümrük Müşavir Dernek Başkanlığı müşterek imzalı 26.01.2021 Tarihli Yazıları ile Gümrükler Genel Müdürlüğüne Beyannamede fark vergiler için Gümrük Kanunu'nun 241. maddesinin uygulanması konusunda görüş, tespit ve öneri ile taleplerini iletmişlerdir. Yazıda;
“.. Üyelerimizden gelen taleplerde özetle; üyelerimize dış ticaret firmalarınca sunulan bilgi ve belgelere istinaden Gümrük Kanun’un 3'üncü ve devamı maddelerine göre beyannameyi oluşturarak gümrük idaresine beyannameler sunulduğu ve beyanname yazım aşamasında beyannameyi oluşturan eşyaların tamamı için beyanname ana sayfa ekranında döviz cinsi ve Fatura bedeli bilgilerin girişi yapıldığı, ayrıca hesaplama sayfasında ise fatura kapsamı eşyalar ile ilgili beyannamenin tamamını kapsayacak şekilde(her kalem için ayrı giriş yapılamadığından), Navlun, Sigorta, Yurt dışı diğer tutar, Yurt dışı royalti, Yurt dışı komisyon, Yurt dışı demuraj, Yurt dışı faiz, Depolama giderleri, Tahmil tahliye giderleri, Banka masrafları, Diğer giderler, Liman giderleri, Kültür fonu şeklinde beyan kutucukları bulunduğu ve üyelerimizce de kendilerinde bulunan bilgi ve belgelere göre bu alanlara giriş yapılarak beyanlarını oluşturdukları ve eşyaların birden fazla kalem olması halinde ise, beyan edilen tutarların sistem tarafından kalemlere otomatik dağıtıldığı, kaldı ki her bir kalem eşya için sistem üzerinde bu tutarları giriş yapılabilmesi için kalem bazında bilgi girişi yapılarak beyan edilmesinin mümkün olmadığı ve yukarıda bahsedilen tutarlardan herhangi birinin eksik beyan edilmesi durumunda ise, vergi kaybı oluşması halinde ve oluşan vergi kaybının kalemlere dağıtılması sonucunda her bir kalem için vergi kaybının kuruşlarla ifade edilmesine karşın Gümrük İdarelerince Gümrük Kanunu 234. Madde kapsamında değerlendirilmek suretiyle;
Gümrük Kanunu’nun “Bir ila üçüncü fıkralara göre verilen cezalar 241’inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen miktardan az olamaz.” hükmünü içeren 234/6 maddesi ile aynı Kanun’un “Bir beyannamenin iki veya daha fazla kalemi kapsaması halinde, her kaleme ilişkin bilgiler ayrı bir beyan sayılır. Bir kalemin eksik veya fazlası, diğer kalemin fazla veya eksiğine mahsup edilemez.” hükmünü içeren 67/2 maddesi uygulanmak suretiyle, çok kalemli beyanlarda her bir kalem için ayrı ayrı işlem tesis edilerek GK. 241/1 göre para cezası uyguladıkları belirtilmiştir.
Gümrük Kanunu içerinde Vergi Kaybına Neden Olan İşlemlere Uygulanacak Cezalar 234. Madde ila 238. Maddeler kapsamında düzenlemeye gidilmiştir. Örneğin 100 kalem Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi kapsamında düzenlenmiş bir beyanname oluşturulurken navlun tutarı 100 TL Eksik beyan edildiği ve eşyalarda toplam Gümrük vergisi kaybı 10 TL, KDV kaybı da 19,80 TL olduğu varsayıldığında, 234. Maddeye göre fark vergiler için ek tahakkuk kararı ve fark vergilere göre somut olaya istinaden 234. Maddeye göre idari para cezası olarak, Gümrük Kanunu’nun “Bir ila üçüncü fıkralara göre verilen cezalar 241’inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen miktardan az olamaz.” Maddesi kapsamında TEK BİR 241/1. Maddesi 2021 yılı için 173 TL idari para cezası kararı düzenlemesi gerekirken, Gümrük İdarelerince idari para cezası olarak Beyannamedeki her bir kalem için ayrı ayrı 2021 Yılı için 100x173 TL idari para cezası kararı şeklinde düzenlediği, KDV için de idari para cezası olarak Beyannamedeki her bir kalem için ayrı ayrı 2021 Yılı için 100x173 TL idari para cezası kararı şeklinde düzenlemelere gidilerek Gümrük vergisi ve KDV kaybı olan toplam 29,80 TL lik tutar için toplam 34.600 TL İdari Para Cezası kararı düzenledikleri anlaşılmaktadır. Oysaki 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 67/2 maddesi her bir kalemin kıymet yönünden eksiklik ve fazlalığının mahsubu ile ilgilidir. “tahakkuk” tek bir beyandır. Ayrıca 67/2 maddenin devamında “Türk Gümrük Tarife Cetvelinde aynı tarife pozisyonunun alt açılımında bulunan ve aynı kanuni veya tercihli vergi oranına tabi olan eşya bir kalem sayılır.” İfadesi yer almasına rağmen, aynı ürünün farklı model ve tiplerine Tareks vb. izin alınması sebebiyle alınan referans numaralarına göre aynı kanuni veya tercihli vergi oranına tabi olan ve aynı GTİP’da yer alan eşyalar için beyannamede ayrı kalem oluşturulmak zorunda kalındığı ve bahse konu idari para cezası uygulamalarında bu maddenin dikkate alınmadığı da belirtilmektedir.
Gümrük Kanunu 241 madde gerekçesi; Maddenin 1’inci fıkrasında, bu Kanun’da ayrı bir ceza tayin edilmiş haller saklı kalmak üzere, bu Kanuna uygun olarak veya bu Kanunla tanınmış yetkilere dayanılarak çıkarılan tüzük, yönetmelik, tebliğ ve talimatlarla getirilen şekil ve usullere aykırı hareket edenlere para cezası uygulanması öngörülmüştür. Bu şekilde Kanun’da açıkça cezası bulunmayan usulsüzlükler ve riayetsizliklere karşı ceza uygulanması amaçlanmıştır. Gerekçeden de anlaşılacağı üzere Gümrük Kanunu içerisinde cezası olmayan durumlara karşı 241. Maddenin düzenlendiği ve somut örnek te ise vergi kaybı oluştuğu kanun koyucunun da bu durumu 234. Maddesinde düzenlemeye gittiği açıkça görülmektedir.
Diğer taraftan 12.06.2017 tarihli 25713879 sayılı dağıtımlı yazınızda özetle; “Gümrük Yönetmeliği Ek-82'nin 7’nci maddesi; “Ceza gerektiren başkaca bir durum bulunmaması kaydıyla, Gümrük Beyannamesinin Ek-14’e uygun olarak doldurulmaması” hükmüne amir olup, söz konusu madde metninde beyanın Ek-14’e uygun olmasından değil, beyannamenin Ek-14’e uygun olarak doldurulmamasından bahsedildiği ve tanzim edilen beyannamelerde Ek-14’e uyumsuzluğun bir yada birden fazla hususta olabileceği hususu göz önüne alındığında usulsüzlük cezasının tatbiki açısından her bir beyanı esas almak yerine Yönetmeliğin 82 nolu ekinin 7. fıkrasında belirtildiği üzere beyannamenin kendisinin esas alınması gerekmektedir.” denilmektedir.
Yukarıda verdiğimiz somut örnekten hareketle, her bir kalem eşya için sistem üzerinde yazımız içeriğinde sözü edilen navlun, sigorta vb. tutarların hesaplama sayfasında her bir kalem içim ayrı ayrı giriş yapılarak beyan edilmesinin mümkün olmadığı ve beyanname ana sayfa ekranında tutarların eksik giriş yapılarak beyan yapılması durumu değerlendirildiğinde yukarıda yazınızda bahsi geçen beyannamenin Ek 14’e göre uygun olarak doldurulmamasından kaynaklandığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu bilgiler ışığında somut örneğe uygulaması gereken 234. Madde kapsamında fark vergiler için ek tahakkuk kararı düzenlenmesi, idari para cezası tutarı da 241/1. Maddesine göre sadece 173 TL olarak düzenlenmesi gerektiği kanaatindeyiz.
Anayasa'nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti eylem ve işlemleri hukuka uygun, insan haklarına saygılı, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa'ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, Anayasa ve hukukun üstün kurallarıyla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan devlettir. Kanun koyucu, düzenlemeler yaparken hukuk devleti ilkesinin bir gereği olan ölçülülük ilkesiyle bağlıdır. Bu ilke ise “elverişlilik”, “gereklilik” ve “orantılılık” olmak üzere üç alt ilkeden oluşmaktadır.
“Elverişlilik”, başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç için elverişli olmasını, “gereklilik” başvurulan önlemin ulaşılmak istenen amaç bakımından gerekli olmasını, “orantılılık” ise başvurulan önlem ve ulaşılmak istenen amaç arasında olması gereken ölçüyü ifade etmektedir.
Bir kurala uyulmaması nedeniyle kanun koyucu tarafından öngörülen yaptırım ile ulaşılmak istenen amaç arasında da “ölçülülük ilkesi” gereğince makul bir dengenin bulunması zorunludur.
Söz konusu gelir eksikliği ile para cezası arasında orantısızlık bulunduğu ve bu orantısızlığın telafisi mümkün olmayan sonuçlara sebep olacağı açıktır.
Bu haliyle; 12.06.2017 tarihli, 25713879 sayılı tasarruflu yazınızdaki hususların, yazımız içeriğindeki örneğe göre incelenmesi ve Gümrük Kanunu'nun
241/1 maddesi doğrultusunda tesis edilecek ceza kararına her bir kalemin esas alınması yerine beyannamenin esas alınmasının uygun olacağı mütalaa edilmektedir.”
hususlarına yer verilmiştir.
Görüldüğü üzere Dernekler Bakanlıktan Genel Müdürlükçe çıkarılan 12.06.2017 tarihli, 25713879 sayılı tasarruflu yazınızdaki hususların, yazıları içeriğindeki örneğe göre incelenmesini ve Gümrük Kanunu'nun 241/1 maddesi doğrultusunda tesis edilecek ceza kararına her bir kalemin esas alınması yerine beyannamenin esas alınması talebinde bulunmaktadır.
9. Gümrükler Genel Müdürlüğünün Cevabi Yazısı
Beş Gümrük Müşavir Dernek Başkanlığı müşterek imzalı 26.01.2021 tarihli yazıya Gümrükler Genel Müdürlüğünce verilen yazıyla;
"Beyannamede fark vergiler için Gümrük Kanunu’nun 241’inci maddesinin
uygulanması" konulu yazınızda geçen hususlar incelenmiş olup, konu mevzuat çalışmalarında dikkate alınmak üzere not alınmıştır..”
Şeklinde cevap verilmiştir ve halen bu konuda bir mevzuat çalışması da yapılmamıştır.
12.06.2017 Tarihli yazı Genel Müdür imzalı iken aynı konuda Daire Başkanınca cevap verilmiş olması bürokratik teamüllere uygun değildir. Normal şekilde gene Genel Müdür imzalı olarak cevabın verilmesi gerekirdi.
10. Usulsüzlük Cezasının Uygulanmaması Konusunda Çıkarılan Yazılar
Gümrükler Genel Müdürlüğünce değişik tarihlerde 241’nci maddeye göre usulsüzlük cezası uygulanmaması yönünde Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüklerine talimat verildiği görülmektedir.
Bu talimat yazılardan birkaçını aşağıda sunmaktayız.
10.1. Gümrükler Genel Müdürlüğünün 30.11.2020 Tarihli ve 59371148 Sayılı Yazısı
GY Geçici 16. Madde - Usulsüzlük Cezası konusundaki;”..Söz konusu Yönetmelik değişikliği ile menşe şahadetnamesinin beyanname tescilinden sonra gümrük idaresine ibraz edilmesi mümkün bulunmakta; bu kapsamda sonradan ibraz edilen menşe şahadetnameleri için usulsüzlük cezasının uygulanmaması gerekmektedir..”
10.2. Gümrükler Genel Müdürlüğünün 01.02.2016 Tarihli ve 14140560 Sayılı Yazısı
İhracatta düzenlenen sonradan verilmiş ibareli dolaşım belgelerine uygulanan usulsüzlük cezası konusunda;” Bakanlıkça yayımlanan diğer Yönetmelik ve Tebliğlerde açıkça belirlenmeyen ve Gümrük Yönetmeliğinin Ek-82'sinde yer almayan durumlarda usulsüzlük cezasının uygulanmaması gerekmektedir..”,
10.3. Gümrükler Genel Müdürlüğünün 26.09.2019 Tarihli ve 47817773 Sayılı Yazısı
Dolaşım Belgelerinin Sonradan İbrazı-Usulsüzlük Cezası konusunda; “..“sonradan verilmiştir” ibareli olarak düzenlenen mezkur belgelerin gümrük idaresine ibrazı halinde usulsüzlük cezası uygulanmaması gerekmektedir..”
11. Değerlendirme ve Sonuç
4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nda ayrı bir ceza tayin edilmiş haller saklı kalmak üzere, bu Kanuna ve bu Kanun’da tanınan yetkilere dayanılarak çıkarılan ikincil düzenlemelerle getirilen hükümlere aykırı hareket edenlere söz konusu düzenlemelerde açıkça öngörülmüş olması kaydıyla usulsüzlük cezası uygulanmaktadır.
Ancak Gümrük İdarelerince usulsüzlük cezasının tatbiki açısından farklı uygulamaların ortaya çıktığı görülmektedir.
4458 sayılı Gümrük Kanunu ve buna bağlı ikincil düzenleme olan Gümrük Yönetmeliğinde usulsüzlükler eskiden dağınık bir şekildeydi.
Yeni yönetmeliğin önemli düzenlemelerinden biri de usulsüzlüklerin açıkça tanımlanmış olmasıdır.
Özellikle Gümrük Yönetmeliği Ek-82 de usulsüzlük cezası gerektiren fiiller tek tek sayılmıştır.
Cezaların mutlaka karşılığı olan usulsüzlüğü yansıtması gerekiyor.
Gümrük işlemlerinin takibinde ceza almadan rişlemleri bitirmek için çok dikkatli bir yol izlemek gerekiyor.
Dolaylı temsil suretiyle işlemleri yapan ve takip eden Gümrük Müşavirleri ve yardımcıları bu konularda uzmanlaşmış kişilerdir.
Ancak Gümrük İdarelerinde uygulanan cezaların çokluğu dikkat çekici boyuttadır.
Kuşkusuz, bir taraftan, gümrük işlemleri münasebetiyle konusu suç teşkil eden fiillerin tespiti halinde Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, Türk Ceza Yasası hükümleri çerçevesinde işlemler yapılırken, diğer taraftan usulsüz işlemler nedeniyle idari cezalar da söz konusu olabilmektedir.
Bu usulsüzlük cezalarının çoğu işlem sahibi firmalara Gümrük Müşavirlerince intikal ettirilmeyebiliyor.
Ancak, usulsüzlük para cezalı bunlar tarafından ödense bile, işlem sahibi şirketlerin süreçten bir biçimde etkilenmeleri kaçınılmaz oluyor.
En azından, risk değerlendirme ölçüleri içine girilmiş olunabilir.
Bunun neticesinde firmanın incelemeye alınma ihtimalleri yükseliyor.
Keza; usulsüzlük yaptığı tespit edilen şirketlerin karneleri bunlara ilişkin cezalarla dolarsa kendilerine sağlanan kolaylıklardan/basitleştirilmiş usullerden yararlanmaları da sınırlandırılabiliyor.
Usulsüzlük Cezası Gümrük Kanununa bağlı Gümrük Yönetmeliğinin 584 ncü maddesi incelendiğinde usulsüzlük cezası gerektiren fiillerin;
- Bir grubunun Yönetmelik eki Ek-82 yer alan filler olduğu,
- Diğer grubunun ise Ticaret Bakanlığınca yayımlanan diğer Yönetmelik ve Tebliğlerde açıkça belirlenen fiiller olduğu,
anlaşılmaktadır.
Gümrükler Genel Müdürlüğünün 12.06.2017 Tarihli Yazısı Gümrük Kanunu'nun 241. Maddesinin Uygulanması olarak Beyannamede Düzeltme ile ilgilidir.
Bu konuda yazılmış önemli bir Talimat yazıdır.
Yazının son kısmında yer alan;
“..Gümrük Yönetmeliği Ek-82'nin 7’nci maddesi; “Ceza gerektiren başkaca bir durum bulunmaması kaydıyla, Gümrük Beyannamesinin Ek-14’e uygun olarak doldurulmaması” hükmüne amir olup,
Söz konusu madde metninde beyanın Ek-14’e uygun olmasından değil, beyannamenin Ek-14’e uygun olarak doldurulmamasından bahsedildiği ve tanzim edilen beyannamelerde Ek-14’e uyumsuzluğun bir yada birden fazla hususta olabileceği hususu göz önüne alındığında,
Usulsüzlük cezasının tatbiki açısından her bir beyanı esas almak yerine Yönetmeliğin 82 nolu ekinin 7. fıkrasında belirtildiği üzere beyannamenin kendisinin esas alınması gerekmektedir..”
açıklamalarından kalem bazında değil de beyannamenin kendisinin esas alınarak usulsüzlük cezası verilmesinin gerektiği talimatı verildiği görülmektedir.
Beş Gümrük Müşavir Dernek Başkanlığı müşterek imzalı 26.01.2021 Tarihli Yazıları ile Gümrükler Genel Müdürlüğüne Beyannamede fark vergiler için Gümrük Kanunu'nun 241. maddesinin uygulanması konusunda görüş, tespit ve öneri ile taleplerini iletmişlerdir.
Dernekler Bakanlıktan Genel Müdürlükçe çıkarılan Gümrük Kanunu'nun 241/1 maddesi doğrultusunda tesis edilecek ceza kararına her bir kalemin esas alınması yerine beyannamenin esas alınması talebinde bulunmuşsa da Genel Müdürlük verdiği cevapta konunun mevzuat çalışmalarında dikkate alınmak üzere not alındığını bildirmiş olup halen bu konuda Ticaret Bakanlığımızca bir düzenlemeye gidilmemiştir.
Halen bugüne değin Genel Müdürlükçe 241’nci maddenin uygulanmasında kalem yerine beyannamenin esas alınması gerektiği yolunda geniş ve tam açıklayıcı bir düzenlemenin ne yazık ki yapılmamış olduğunu görmekteyiz.
Gümrük İdarelerimiz bu bağlamda uygulamada beyanlarda kalemi esas alarak 241’nci madde usulsüzlük cezası için Ceza Kararı düzenlemektedirler.
Beyannamenin kendisinin esas alınması gerektiği halde beyannamedeki kalem bazında usulsüzlük cezası uygulandığı durumlarda yükümlü çok yüksek meblağlara varan cezalar ile karşılaşmaktadır.
Yükümlüler bu durumlarda ya yargı yoluna gitmekte ya da İdare ile Uzlaşma yapmaktadırlar.
Bu arada Gümrükler Genel Müdürlüğünce bazı hallerde usulsüzlük cezasının uygulanmaması için talimatlar verildiği görülmektedir.
Bu durum bize usulsüzlük cezasının uygulanması ve uygulanmaması konusunda mevzuatta bir karışıklık olduğunu düşündürmektedir.
Sonuç olarak yukarıdaki paragraflarda açıklandığı üzere, beyannamede fark vergiler için Gümrük Kanunu’nun 241’inci maddesinin uygulanması konulu Müşavir Derneklerince yazılan 26.01.2021 tarihli yazıya Bakanlıkça cevap verilmesinin, Gümrük Yönetmeliği Ek-82 de yer alan usulsüzlük cezasını gerektiren fiiller ile Ticaret Bakanlığınca yayımlanan diğer Yönetmelik ve Tebliğlerde açıkça belirlenen fiillerin ne olduğunun tek tek taranarak ve göz önünde tutularak, Hangi durumlarda ve hallerde kalem yerine beyannamenin esas alınarak usulsüzlük cezası tatbik edileceği konusunda geniş ve tam açıklayıcı bir düzenlemenin yapılmasının uygun ve yerinde olacağı düşünülmektedir.
Kaynakça
- 4458 Sayılı Gümrük Kanunu
- Gümrük Yönetmeliği,
- Gümrük Yönetmeliği Ek-82,
- Gümrük Yönetmeliği Ek-14,
- GGM 12.06.2017 tarihli yazısı,
- Derneklerin 26.01.2021 tarihli yazısı,
- Gümrük Genel Tebliği (Gümrük Kıymeti) (Seri No:2),
- Gümrükler Genel Müdürlüğünün 30.11.2020 tarihli 59371148 sayılı yazısı,
- Gümrükler Genel Müdürlüğünün 01.02.2016 tarihli ve 14140560 sayılı yazısı,
- Gümrükler Genel Müdürlüğünün 26.09.2019 tarihli ve 47817773 sayılı yazısı.