08.11.2021
Gümrük İdarelerince Bazı ABD Menşeili Eşyanın İthalatında Geçmişe Yönelik Ek Tahakkuk ve Ceza Kararı Uygulanması
Gümrük İdarelerince Bazı ABD Menşeili Eşyanın İthalatında Geçmişe Yönelik Ek Tahakkuk ve Ceza Kararı Uygulanması
Özet
2018/11973 sayılı karar kapsamındaki ABD menşeli eşyalara menşe beyanına ilişkin olarak ek tahakkuk ve ceza kararı çıkarılmasının 3 sene sonrasına bırakılarak yapılması iş dünyası ve gümrük müşavirleri camiasını olumsuz olarak etkilemektedir. Makalemizde bu konu ele alınmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Ek mali yükümlülük (EMY), ek tahakkuk (ET), ceza kararı (CK), tahakkuk zamanaşımı, Ticaret politikası önlemi.
1. Giriş
Gümrük idarelerinde menşe ihtilaflarına ilişkin olarak yapılan ek tahakkuk ve ceza kararına konu edilen işlemlerde gümrük Yönetmeliğinin 38. maddesinin birinci fıkrasına dayanak gösterilerek menşe şahadetnamesi ibraz edilmemesi sebebiyle ceza uygulaması yapılmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri menşeli bazı eşyaların ithalatında ek mali yükümlülük uygulanmasına ilişkin kararın bir ticaret politikası olmadığı Gümrükler genel Müdürlüğü’nün 21 Nisan 2021 tarihli ve 603368489 sayılı yazısında belirtilmiştir.
Kararın yayınlandığı 21 Haziran 2018 tarihi ile Gümrük Yönetmeliğinin 38. maddesinde yapılan değişiklik tarihi olan 24 Mayıs 2019 tarihleri arasındaki tescil edilen beyannameler için MŞ istenmiş olması ve ibraz edilememesi halinde ek tahakkuk ve ceza kararı uygulanması mükellefler nezdinde büyük itiraz ve sızlanmalara yol açmaktadır.
Şimdi aşağıdaki maddelerde bu gelişmeleri maddeler halinde inceleyelim.
2. 2018/11973 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
21 Haziran 2018 tarihinde yayınlanmış olan Amerika Birleşik Devletleri menşeli bazı ürünlerin ithalatında ek mali yükümlülük uygulanmasına dair karar aşağıda yer almaktadır. Kararın amacı ABD’ye menşeli bazı ürünlerin ithalatında ek mali yükümlülüğü tahsil edilmesidir.
Karara ekli tabloda yer alan eşyaların ABD’ye menşeli olan annen ithalatında karşılarında gösterilen oranlarda ek mali yükümlülük tahsil edilmektedir. Karar 21 Haziran 2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihi tarihinde yürürlüğe girmiştir. Karar iki listede kozmetik,
plastik eşya, saat, alkollü içkiler, tütün, binek otomobil ve röntgen cihazları gibi bazı sektörleri kap-
.
sayan ürünlerin olduğu görülmektedir
Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Karar - 2018/11973 (25.06.2018 t. 30459 s.
Karar Sayısı: 2018/11973Ekli “Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin ithalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Kararı’nın yürürlüğe konulması; Ekonomi Bakanlığının 7/6/2018 tarihli ve 59376 sayılı yazısı üzerine, 20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Kanunun 1 inci, 14/5/1964 tarihli ve 474 sayılı Kanunun 2 nci, 6/5/1986 tarihli ve 3283 sayılı Kanunun 2 nci, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Kanunun 16 ncı, 22 nci ve 55 inci maddeleri ile 2/2/1984 tarihli ve 2976 sayılı Kanun ile 26/1/1995 tarihli ve 4067 sayılı Kanun hükümlerine göre, Bakanlar Kurulu’nca 11/6/2018 tarihinde kararlaştırılmıştır.
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ MENŞELİ BAZI ÜRÜNLERİN İTHALATINDA EK MALİ YÜKÜMLÜLÜK UYGULANMASINA DAİR KARAR
MADDE 1 - (1) Bu Kararın amacı, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) menşeli bazı eşyanın ithalatında ek mali yükümlülük tahsil edilmesidir.
(2) Ekli tabloda yer alan eşyanın ABD menşeli olanlarının ithalatında karşılarında gösterilen oranlarda ek mali yükümlülük tahsil edilir.
MADDE 2 - (1) Ek mali yükümlülük, gümrük idarelerince, ithalatta alınan gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülüklerden ayrı olarak tahsil olunur ve genel bütçeye irat kaydedilir.
MADDE 3 - (1) 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer gümrük mevzuatının, gümrük vergisinin tesciline, tahakkukuna, tahsiline, geri verilmesine, takibine ve teminata bağlanmasına ilişkin usul ve şekle müteallik hükümleri, bu Karar kapsamında uygulanacak ek mali yükümlülüğün tescili, tahakkuku, tahsili, geri verilmesi, takibi ve teminata bağlanması işlemlerinde de uygulanır.
(2) Diğer mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ek mali yükümlülükleri yerine getirmeden ithalat işlemlerini gerçekleştirenler hakkında 2976 sayılı Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde noksan ek mali yükümlülüğün iki katı para cezası uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 1 - (1) Bu Kararın yayımı tarihinden önce Türkiye’ye sevk edilmek üzere bir taşıma belgesi düzenlenerek yüklemesi yapılmış olan eşyanın bu Kararın yayımı tarihinden itibaren en geç 45 gün içinde ithalatına ilişkin gümrük beyannamesinin tescili veya gümrük mevzuatı çerçevesinde özet beyanın verilmesi halinde, bu Karar hükümleri uygulanmaz.
MADDE 4 - (1) Bu Karar 21/6/2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 5- (1) Bu Karar hükümlerini Ekonomi Bakanı yürütür.
TABLO
| PozisyonNo | Eşya Tanımı | Ek MaliYükümlülük(%) |
| 08.02 | Diğer sert kabuklu meyvalar (taze veya kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış veya soyulmuş olsun olmasın) | 10 |
| 10.06 | Pirinç | 25 |
| 2106.90 | Diğerleri | 10 |
| 22.08 | Alkol derecesi hacim itibariyle %80'den az olan tağyir(denatüre) edilmemiş etil alkol; damıtım yoluyla elde edilen alkollü içkiler, likörler ve diğer alkollü içecekler | 70 |
| 24.01 | Yaprak tütün ve tütün döküntüleri | 30 |
| 27.01 | Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, topak ve benzeri katı yakıtlar | 5 |
| 2704.00 | Taşkömürü, linyit ve turbadan elde edilen kok ve semikok (aglomere edilmiş olsun olmasın); karni kömürü | 5 |
| 2713.11 | Kalsine edilmemiş | 4 |
| 33.04 | Güzellik veya makyaj müstahzarları ve cilt bakımı için müstahzarlar (ilaçlar hariç) (güneş kremleri veya güneşlenme müstahzarları dahil); manikür ve pedikür müstahzarları | 30 |
| 3904.10 | Poli(vinil klorür) (diğer herhangi bir maddeyle karıştırılmamış) (PVC) | 25 |
| 3908.10 | Poliamid -6, -11, -12, -6,6, -6,9, -6,10 veya -6,12 | 5 |
| 39.26 | Plastikten diğer eşya ve 39.01 ila 39.14 pozisyonlarında belirtilen diğer maddelerden eşya | 30 |
| 44.01 | Yakmaya mahsus ağaçlar (kütük, odun, çalı-çırpı demetleri halinde veya benzeri şekillerde); ince dilimler veya yongalar halinde ağaç; testere talaşı ve odun, döküntü ve artıkları (kütük, briket, topak veya benzeri şekillerde aglomere edilmiş olsun olmasın) | 5 |
| 48.02 | Sıvanmamış kağıt ve karton (yazma, basma ve diğer grafik işlerinde kullanılan türden) ve her boyutta perfore edilmemiş delikli kart ve delikli şerit kağıt (rulo veya dikdörtgen (kare dahil) tabaka halinde) (48.01 ve 48.03 pozisyonundaki kağıt hariç); el yapısı kağıt ve karton | 10 |
| 48.04 | Birincil elyaf (kraft) kağıt ve kartonları (kuşe edilmemiş, sıvanmamış, rulo veya tabakalar halinde) (48.02 ve 48.03 pozisyonundakiler hariç) | 10 |
| 48.11 | Kağıt, karton, selüloz vatka ve selüloz liften tabakalar (sıvanmış, emdirilmiş, kaplanmış, yüzeyleri boyanmış, yüzeyleri dekore edilmiş veya baskı yapılmış) (her boyutta rulo veya dikdörtgen (kare dahil) tabaka halinde) (48.03, 48.09, 48.10 pozisyonundakiler hariç) | 25 |
| 5502.10 | Selüloz asetatdan olanlar | 30 |
| 7308.90 | Diğerleri | 30 |
| 8413.70 | Diğer santrifüj pompalar | 10 |
| 8479.89 | Diğerleri | 10 |
| 87.03 | Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil) | 60 |
| 9022.19 | Diğer amaçlarla kullanılanlar | 5 |
3. Gümrük Yönetmeliğinde 24 Mayıs 2021 Tarihinde Yapılan Değişiklik
Gümrük Yönetmeliğinin 38. maddesinin birinci fıkrası 24 Mayıs 2019 tarihli 30783 sayılı Resmi Gazetede değiştirilmiştir.38. maddenin birinci fıkrasının değişik hali aşağıdadır.
MADDE 1 – 7/10/2009 tarihli ve 27369 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin 38 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(1) 205 inci maddenin dördüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla menşe esaslı ticaret politikası önlemlerine, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi eşyanın serbest dolaşıma girişinde önlemin, ilave gümrük vergisinin veya mali yükümlülüklerin uygulanmaması için eşyanın söz konusu uygulamalara tabi ülke menşeli olmadığını veya başka bir ülkede gördüğü değişiklik ve işlemler dolayısıyla o ülke menşeli sayılmaması gerektiğini tevsik etmek üzere menşe ülkenin veya ihracatçı ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenmiş olan menşe şahadetnamesi ibraz edilir.”Değişiklikten önce sadece ticaret politikası önlemlerine tabi eşya maddede sayılır iken yapılan bu değişiklikle ilave gümrük vergisi ve ek veya mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülükler de bu maddeye konulmuştur.Böylece tercihsiz menşe ispat belgesi olarak menşe şahadetnamesi ibrazını gerekli eşyalar arasına ilave gümrük vergisi ve ek mali yükümlülüğe tabi eşyalar da dahil edilmiştir.
4. Ege Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü’nün 19 Eylül 2018 Tarihli Yazısı
2018/11973 sayılı kararın uygulanmasında menşe şahadetnamesi aranıp aranılmaması konusunda uygulamada gümrük idarelerinde tereddütler hasıl olmaya başlamıştır.
Manisa Gümrük Müdürlüğü bu konuda tereddüdünü Bölge Müdürlüğüne danışma gereği duymuştur.
Bölge Müdürlüğü yazmış olduğu cevabi yazıda mevzuat hükümlerine değinerek, bu konuda ortaya çıkan tereddüt için konuyu Gümrükler Genel Müdürlüğüne intikal ettireceğini iletmiştir.
5. Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 15 Mart 2019 Tarihli 402633713 Sayılı Yazısı
Gümrükler Genel Müdürlüğü bu yazısı ile gümrük ve dış ticaret bölge müdürlükleri’ne 2018/1.973 sayılı karar kapsamında menşe tevsiki konusunda ne yapılması gerektiğini talimat olarak bildirmiştir.
Yazıda özetle ”..Bilindiği üzere 30 Aralık 2017 tarihli ve 30286 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de 2017/4 sayılı İthalatta Alınan İlave Gümrük Vergilerinin (İGV) Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ; 25 Mayıs 2018 tarihli ve 30431 sayılı Resmi Gazete'de de 2017/10926 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yürürlüğe Konulan Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük (EMY) Tahsili Hakkında Kararın Uygulanmasına Dair Tebliğ yayımlanmıştır. Söz konusu mevzuat ile, ilgili Kararlar kapsamı eşyanın A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde serbest dolaşıma giriş rejimi kapsamında yapılan ithalatında İGV veya EMY alınmaması için; 2017/4 sayılı Tebliğ uyarınca eşyanın Avrupa Birliği veya Türkiye menşeli olduğunu, 2017/10926 sayılı Tebliğ uyarınca ise eşyanın Karar’da belirtilen ülkeler hariç menşeli olduğunu tevsik etmek üzere ihracatçı beyanı, tedarikçi beyanı, uzun dönem tedarikçi beyanı veya menşe şahadetnamesi belgelerinden birinin ibraz edilmesi gerektiği yönünde düzenleme yapılmıştır.
Bununla birlikte 25 Haziran 2018 tarihli ve 30459 sayılı mükerrer Resmi Gazete'de 2018/11973 sayılı Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Karar yayımlanmış olup, halihazırda söz konusu Karar'a ilişkin bir uygulama tebliği bulunmamaktadır. Söz konusu durumla ilgili olarak son zamanlarda Genel Müdürlüğümüze intikal eden yazı ve dilekçelerden, gümrük idarelerinde söz konusu Karar'a tabi eşyanın menşeinin hangi menşe ispat belgeleri ile tevsik edileceği hususunda tereddütler hasıl olduğu anlaşılmıştır.
Özellikle, hem 2018/11799 sayılı Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Tahsili Hakkında Karar hem de 2018/11973 sayılı Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Karar eki listelerde aynı anda yer alan GTİP'ler olduğu dikkate alındığında; A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde ithal edilen eşyadan EMY tahsil edilmemesi için gümrük beyannamesinin ekinde 2018/11799 sayılı Karar'a ilişkin uygulanan 2017/10926 sayılı Tebliğ uyarınca menşe şahadetnamesi, ihracatçı beyanı, tedarikçi beyanı veya uzun dönem tedarikçi beyanı belgelerinden biri ibraz edilebilirken, bazı gümrük idarelerince aynı eşya için 2018/11973 sayılı Karar'a ilişkin bir uygulama tebliği bulunmaması sebebiyle menşe şahadetnamesi ibraz edilmesi talep edilmektedir. Söz konusu durum, gümrük idarelerinde belirsizliğe ve uygulama birliğinin olmamasına yol açarken ithalatçılar için ek mali külfet oluşturmaktadır.
Bu çerçevede, 2018/11799 sayılı Karar kapsamında ek mali yükümlülüğe veya muhtelif Kararlar kapsamında ilave gümrük vergisine tabi eşyanın, aynı zamanda 2018/11973 sayılı Karar kapsamında ek mali yükümlülüğe tabi olması ve söz konusu eşyanın A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde serbest dolaşıma girişinde ek mali yükümlülük veya ilave gümrük vergisi uygulanmaması için gümrük beyannamesinin ekinde ihracatçı beyanı, tedarikçi beyanı, uzun dönem tedarikçi beyanı veya menşe şahadetnamesi ibraz edilmesi halinde, söz konusu eşyanın ABD menşeli olmadığını tevsik etmek üzere başkaca bir belge aranmaması gerekmektedir..” hususlarının kayıtlı olduğu görülmektedir.
6. İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneğinin 20 Ocak 2021 Sayılı Yazısı
Dernek bu yazısıyla Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğüne ek mali yükümlülük kapsamında sonradan MŞ istenmesi konusunda yazı yazmıştır.
Yazıda; ”..Sonradan menşe tedariki uygulaması kapsamında üyelerimizden gelen taleplerden anlaşılacağı üzere karar kapsamı eşyalarda 21 Haziran 2018 ila 24 Mayıs 2019 tarihleri arasında menşe şahadetnamesi ibrazına ilişkin yasal bir düzenleme olmaması gümrük idarelerinin kararın yayınlandığı tarihten yaklaşık 2,5 yıl sonra menşe şahadetnamesi talep etmesi ve buna rağmen idare ile ihtilaf yaşamamak adına İthalatçı firmaların yurtdışı tedarikçilerden sonradan menşe şahadetnamesi istemesine rağmen yurtdışı göndericilerin kendi ülkelerindeki yasal mevzuatı gerekçe göstererek bir yıldan eski sevkiyatlar için menşe şahadetnamesi düzenlemeyeceklerini belirtmelerinden İthalatçılar ve sanayiciyi zor durumda bıraktığı belirtilmişti.
Karar kapsamı eşyalar için kararın yayınlandığı 20 Haziran 2018 tarihi ile Gümrük Yönetmeliği değişikliği tarihi olan 24 Mayıs 2019 tarihleri arasındaki tescilli beyannameler için MŞ aranmaması ya da menşei şahadetnamesi konusunda ısrar edilecek ise bu konuda yurtdışı ticaret odaları, gümrük idareleri ve temsilcilikler ile irtibata geçilerek bir yıldan eski sevkiyatlar için menşe şahadetnamesi düzenlenmesi yönünde gerekli girişimlerin sağlanmasının uygun olacağı..” hususlarına yer verilerek talepte bulunulmuştur.
7. İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneğinin 18 Ağustos 2021 Tarihli Yazısı
Dernek bu yazısı ile Amerika Birleşik Devletleri menşeli bazı ürünlerin ithalatında ek mali yükümlülük uygulanması kararının Gümrük Yönetmeliğinin 38 inci maddesinin birinci fıkrası hükmüne uygun olup olmadığı konusunda görüşlerini ve taleplerini iletmiştir.
Yazıda;”..24 Mayıs 2019 tarihli resmi gazetede yayımlanan Gümrük Yönetmeliği’nde değişiklik yapılmasına dair Yönetmelik öncesinde 38. maddenin birinci fıkrasında sadece ticaret politikası önlemine tabi eşya için menşe şahadetnamesi ibraz edileceği belirtilmişti. Uygulamada gümrük idarelerinde menşe ihtilaflarına ilişkin yapılan ek tahakkuk ve ceza kararına konu edilen işlemlerde yönetmeliğin 38. maddesi dayanak gösterilerek menşe şahadetnamesi ibraz edilmemesi sebebiyle ceza uygulaması yapılmaktadır.
Karar kapsamında AB den A.TR eşliğinde gelen eşyalar ile ilgili olarak MŞ beyanına ilişkin ceza tatbikatına 3 sene sonrasına bırakılarak yapılmasının mağduriyet yaratılmasının hakkaniyete uygun olmadığı değerlendirilmektedir.
Mevzuat açısından açık olduğunu düşündüğümüz hususun tüm iş dünyası ve gümrük müşavirleri camiasının olumsuz etkilenmemesi için yeniden değerlendirilmesi gerektiği..”
Hususları ifade edilmiştir.
8. Yükümlülerce Karar Uygulanmasının Dava Konusu Edilmesi
Kararın uygulanmasında özellikle Çin halk cumhuriyeti gibi üçüncü ülkeler menşeli olarak serbest dolaşıma giriş beyannamesinde ilgili sütunda menşei ülkesi kısmında “Çin halk cumhuriyeti” ibaresinin yazılı olduğu ve ekli evraklarda çin menşeli olduğunun açıkça tevsik edildiği hallerde idarece ek tahakkuk ve ceza kararı düzenlenmiş olması nedeniyle
yükümlülerce davalar açılmaya başlanmıştır.
Aynı şekilde karar kapsamında Avrupa birliğinden A.TR eşliğinde gelen eşyalarla ilgili menşe beyanına ilişkin 3 sene sonrasında ceza tatbikatının yapılmış olması yükümlülerin konuyu mahkemeye taşımalarına yol açmıştır.
Açılan davaların sonuçlarında çoğunlukla mahkemelerce yükümlü lehine ve idare aleyhine kararlar verildiği anlaşılmaktadır. Mahkeme kararlarının incelenmesinde;”.. karara istinaden ek mali yükümlülük kararının alınabilmesi için eşyaların Amerika menşeli olmasının zorunlu olduğu, idarece eşyanın menşeine ilişkin herhangi bir araştırma ve incelemenin yapılmadığı, bu kapsamda somut bir tespitin ortaya konulamadığı, her ne kadar BİLGE sistemi tarafından istenilen menşe şahadetnamelerinin yükümlüsünce ibraz edilemediğinin idarece savunulmasına rağmen BİLGE sisteminin kullanılmasının gümrük idarelerinin mevzuatta öngörülen yetki ve sorumluluklarını ortadan kaldırmayacağı, beyannamelerin tescil tarihinde yürürlükte olan mevzuata göre menşe şahadetnamelerinin sonradan düzenlenemeyeceği veya kabul edilemeyeceği yönünde bir düzenlemenin bulunmadığı, ayrıca söz konusu dönemde ek mali yükümlülük uygulamasına ilişkin olarak menşe şahadetnamesinin Beyanname ekinde ibraz edileceğine dair bir hükmün de mevcut olmadığı..”
Hususların yer aldığı görülmüştür.
9. Sonuç ve Değerlendirme
ABD ile Türkiye arasında 2018’de yaşanan ‘Rahip Brunson’ krizi sonrası bu ülkeden ithal edilen bazı ürünlere ek mali yükümlülük getirilmiştir.
Kararın amacı ABD’ye menşeli bazı ürünlerin ithalatında ek mali yükümlülüğün tahsil edilmesidir.
Karara ekli tabloda yer alan eşyaların ABD’ye menşeli olan annen ithalatında karşılarında gösterilen oranlarda ek mali yükümlülük tahsil edilmektedir.
Karar 21 Haziran 2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihi tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Karar iki listede kozmetik, plastik eşya, saat, alkollü içkiler, tütün, binek otomobil ve röntgen cihazları gibi bazı sektörleri kapsayan ürünlerin olduğu görülmektedir.
2018/11973 sayılı karar kapsamındaki ABD menşeli eşyalara menşe beyanına ilişkin olarak ek tahakkuk ve ceza kararı çıkarılmasının 3 sene sonrasına bırakılarak yapılması iş dünyası ve gümrük müşavirleri camiasını olumsuz olarak etkilemiştir.
Kararın yayınlandığı 21 Haziran 2018 tarihi ile Gümrük Yönetmeliğinin 38. maddesinde yapılan değişiklik tarihi olan 24 Mayıs 2019 tarihleri arasındaki tescil edilen beyannameler için MŞ istenmiş olması ve ibraz edilememesi halinde ek tahakkuk ve ceza kararı uygulanması mükellefler nezdinde büyük itiraz ve sızlanmalara yol açmaktadır.
25 Haziran 2018 tarihli ve 30459 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 2018/11973 sayılı karar, yani ABD ile yaşanılan problemlerin de etkisiyle, ABD Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Karar adıyla yayımlanmıştır.
Daha sonra Ticaret Bakanlığı, 15.03.2019 tarihli, 42633713 sayılı dağıtımlı yazı ile ABD Menşeli Bazı Ürünlerin İthalinde Ek Mali Yükümlülük uygulamalarında bu ürünlerin A.TR Belgesi eşliğinde gelenler için benzer bir düzenleme yaptı.
Gümrük mevzuatında ‘menşe şahadetnamesi’ aranacak haller 4458 sayılı Gümrük Kanunu’na bağlı Gümrük Yönetmeliği’nin 38/1.maddesinde açıklanmıştı.
24 Mayıs 2019 tarih ve 30783 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile değiştirilerek belge şartı getirildi.
Sektör temsilcileri, gelinen noktada 24 Mayıs 2019 tarihinden önce Gümrük Mevzuatı’na uygun şekilde işlem gören beyannameler için yapılan bu uygulamanın, hukukun genel prensiplerine aykırı bir biçimde “yönetmelik maddesinin geriye doğru işletilerek” uygulandığını dile getirmektedirler.
Açılan davaların sonuçlarında çoğunlukla mahkemelerce yükümlü lehine ve idare aleyhine kararlar verildiği anlaşılmaktadır. Mahkeme kararlarının incelenmesinde;”.. karara istinaden ek mali yükümlülük kararının alınabilmesi için eşyaların Amerika menşeli olmasının zorunlu olduğu, idarece eşyanın menşeine ilişkin herhangi bir araştırma ve incelemenin yapılmadığı, bu kapsamda somut bir tespitin ortaya konulamadığı, her ne kadar BİLGE sistemi tarafından istenilen menşe şahadetnamelerinin yükümlüsünce ibraz edilemediğinin idarece savunulmasına rağmen BİLGE sisteminin kullanılmasının gümrük idarelerinin mevzuatta öngörülen yetki ve sorumluluklarını ortadan kaldırmayacağı, beyannamelerin tescil tarihinde yürürlükte olan mevzuata göre menşe şahadetnamelerinin sonradan düzenlenemeyeceği veya kabul edilemeyeceği yönünde bir düzenlemenin bulunmadığı, ayrıca söz konusu dönemde ek mali yükümlülük uygulamasına ilişkin olarak menşe şahadetnamesinin Beyanname ekinde ibraz edileceğine dair bir hükmün de mevcut olmadığı..”
hususların yer aldığı görülmüştür.
Sonradan menşe tedariki uygulaması kapsamında karar kapsamı eşyalarda 21 Haziran 2018 ila 24 Mayıs 2019 tarihleri arasında menşe şahadetnamesi ibrazına ilişkin yasal bir düzenleme olmaması gümrük idarelerinin kararın yayınlandığı tarihten yaklaşık 3 yıl sonra menşe şahadetnamesi talep etmesi ve buna rağmen idare ile ihtilaf yaşamamak adına İthalatçı firmaların yurtdışı tedarikçilerden sonradan menşe şahadetnamesi istemesine rağmen yurtdışı göndericilerin kendi ülkelerindeki yasal mevzuatı gerekçe göstererek bir yıldan eski sevkiyatlar için menşe şahadetnamesi düzenlemeyeceklerini belirtmelerinden İthalatçılarımızi ve sanayicilerimizi zor durumda bırakmaktadır.
Gelinen bu noktada;
İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği tarafından Ticaret Bakanlığımıza değişik tarihlerde yapılan başvurularda dile getirilen;
Karar kapsamı eşyalar için kararın yayınlandığı 20 Haziran 2018 tarihi ile Gümrük Yönetmeliği değişikliği tarihi olan 24 Mayıs 2019 tarihleri arasındaki tescilli beyannameler için MŞ aranmaması ya da menşei şahadetnamesi konusunda ısrar edilecek ise bu konuda yurtdışı ticaret odaları, gümrük idareleri ve temsilcilikler ile irtibata geçilerek bir yıldan eski sevkiyatlar için menşe şahadetnamesi düzenlenmesi yönünde gerekli girişimlerde bulunulması talebinin Ticaret Bakanlığımız Gümrükler Genel Müdürlüğünce yerine getirilmesinin,
Gümrük İdarelerince 3 yıllık tahakkuk zaman aşımını süresi içinde çıkarılan ET ve CK’ larına karşı yükümlülerce açılan davalarda mükellef lehine karar verilmekte olduğunun da göz önünde tutularak Ticaret Bakanlığınca bu konuda yapılmakta olan uygulamaların tekrar gözden geçirilmesinin,
Uygun olacağı düşünülmektedir.
Kaynakça
-4448 Sayılı Gümrük Kanunu
-Gümrük Yönetmeliği
-2018/11973 sayılı Karar
-Ege GDTBM’nin 15.03.2019 tarihli yazısı
-İGMD’nin 20.01.2021 ve 18.08.2021 tarihli yazıları
-24.05.2019 tarihli R.G. deki G.Y Değişikliği
-GGM’nin 15.03.2019 tarihli yazısı
-Karar uygulamasına karşı açılan Davalar